Thắng dền là gì?
Thắng dền là món ăn truyền thống của người Hà Giang, có hai loại: chay và nhân đậu xanh.
Nguyên liệu chính để làm thắng dền là bột gạo nếp được xay từ nếp nương dẻo thơm, hạt mẩy, ngâm qua đêm. Bột sau khi xay được đổ vào một chiếc túi vải, sau đó được treo lên cho ráo đến khi bột đặc mịn thì mang ra nặn bánh.
Thắng dền có hình tròn, bánh nhân đỗ thường có kích thước to hơn ngón tay một chút, còn bánh chay nhỏ hơn. Bánh có nhiều màu sắc khác nhau như trắng, tím, đỏ, vàng…
Sau khi nặn bánh xong sẽ cho vào luộc. Đun sôi nước rồi thả các viên bánh vào, khi bánh nổi lên là chính và vớt ra cho vào bát. Sau đó, chan nước nóng nấu từ đường hoa mai, gừng vào bát, rắc thêm vừng, lạc lên trên.
Du khách đến với Hà Giang nên một lần ngồi thưởng thức bát thắng dền nóng hổi nghi ngút khói, dẻo, ngọt, dậy mùi thơm của vừng lạc để xua tan đi cái giá lạnh của mùa đông. Giá mỗi bát thắng dền chỉ từ khoảng 5.000 đến 10.000 đồng.
Phải khi có gió lạnh tràn về thì người ta mới bắt đầu làm bánh. Thắng dền nóng ấm cũng như tấm lòng hồn hậu, dung dị nhưng thật dễ mến của người dân miền cao nguyên đá này.
Thoạt nhìn, thắng dền khá giống với món bánh trôi nước vì chúng có cùng hình dáng nhưng khi ăn thử bạn sẽ nhận ngay ra sự khác biệt của ẩm thực vùng biên.
Nếu thắng cố là món ăn không thể thiếu trong những phiên chợ vùng cao thì thắng dền lại là món ăn chơi thú vị, hấp dẫn vào những ngày se lạnh ở vùng cao Hà Giang.
Đặc sản thắng dền có gì ngon?
Về hình thức, đặc sản thắng dền Hà Giang rất dễ bị nhầm lẫn với chè trôi nước hay bánh cống của Lạng Sơn. Cách chế biến món ăn này cũng có phần tương tự như món bánh trôi nước truyền thống của người Việt. Tuy nhiên hương vị của món ăn sẽ có đôi chút khác biệt, đến từ cách người Hà Giang chọn lựa nguyên liệu.
Thắng dền được chia thành hai loại là thắng dền chạy (không có nhân) và thắng dền nhân đậu xanh. Mỗi viên bánh đều được vo tròn với kích thước to nhỏ khác nhau, phổ biến nhất là kích thước nhỏ bằng đầu ngón tay. Bánh nhân đậu xanh thường có kích thước to hơn bánh nhân chay. Vỏ bánh thường có màu trắng, xanh nhạt hay màu vàng, màu tím rất hấp dẫn.
Để làm nên đặc sản thắng dền Hà Giang ngon đúng điệu, nguyên liệu phải có đủ nếp nương, đậu xanh và đường hoa mai. Đặc biệt, nếp được chọn phải là loại nếp nương hạt mẩy, dẻo, thơm loại thượng hạng. Có như vậy khi thưởng thức, người ta mới cảm nhận trọn vẹn vị ngon của thắng dền.
Về cơ bản, cách làm món đặc sản Hà Giang này cũng giống như bánh trôi nước. Nếp được ngâm qua đêm rồi đem xanh thành bột, “bồng” cho bột ráo mịn lại để nặn thành vỏ bánh. Đậu xanh được nấu chín, thêm vừng và dừa, vò thành viên nhỏ để làm nhân bên trong lớp bột mềm mịn. Nếu là thắng dền chay thì không cần đến công đoạn làm nhân.
Muốn nấu được thắng dền ngon, cần phải chuẩn bị một nồi nước đun sôi, vò viên bánh đến đâu thì cho vào nồi đến đó. Khi bánh chín sẽ vớt ra chén, chan thêm nước đường hoa mai nấu với gừng nóng hổi rồi ăn liền mới ngon. Trong cái không khí lành lạnh của Hà Giang lúc đêm về mà được thưởng thức món ăn nóng nghi ngút khói này thì còn gì bằng.
Một bát thắng dền chuẩn chỉn khi chan nước đường nóng phài có thêm chút nước cốt dừa và lạc rang vàng ươm để lên trên. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được trọn vị ngọt, béo, dẻo, bùi, thơm thơm mà món này mang lại. Đơn giản và bình dị như thế đấy nhưng ai một lần ăn qua thắng dền đều nhớ mãi món ngon ở Hà Giang này.
Ăn thắng dền ở đâu ngon tại Hà Giang?
Ngày nay, thắng dền có bán ở rất nhiều nơi tại Hà Giang. Nếu không biết ăn gì ở Hà Giang, bạn hãy thử thưởng thức món này ở phố cổ Đồng Văn, các khu chợ phiên hoặc dọc các con phố đông đúc ở trung tâm thành phố. Mỗi bát thắng dền chỉ có giá từ 5.000 – 10.000 đồng, rất đáng để thử qua một lần.
Theo kinh nghiệm du lịch Hà Giang của nhiều du khách, món này ăn ngon nhất là vào buổi tối khi trời bắt đầu trở lạnh. Trong cái bầu không khí ấy mà được xì xụp một món bánh vừa nóng, vừa đậm đà béo ngọt thì còn gì hấp dẫn hơn. Không cần ghé hàng quán sang trọng, đôi khi chỉ cần ngồi quán nhỏ ven đường là bạn đã có thể thưởng thức món ăn này rồi.
Tùy sở thích mà bạn gọi thắng dền chay hay nhân đậu xanh. Mỗi loại có hương vị ngon riêng biệt nhưng đều được người Hà Giang nấu một cách công phu và chỉn chu nhất, man lại một trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ cho du khách khi về đây du lịch, khám phá. Với ai chưa từng ăn thắng dền, lần tới đi Hà Giang bạn nhớ thưởng thức. Còn nếu đã từng ăn rồi, có lẽ giờ đây bạn đang nhớ lắm hương vị món này phải không?
Đặc sản thắng dền Hà Giang là một món ăn bình dị nhưng rất đặc trưng của người dân miền cao nguyên đá. Trước đây, món này chủ yếu bán vào mùa đông trời lạnh. Tuy nhiên gần đây khi du lịch địa phương phát triển, thắng dền gần như được bày bán quanh năm.
Cách làm thắng dền
Thắng dền được làm từ gạo nếp nương dẻo thơm. Gạo được ngâm qua đêm rồi đem xay thành bột nước, xong cho bột vào túi vải, treo lên cao cho ráo nước, đến khi bột đặc mịn, không dính tay thì đem nặn thành bánh.
Thắng dền có thể làm chay hoặc cho thêm nhân đậu xanh, đậu đỏ. Mỗi chiếc bánh thắng dền được nặn to như đầu ngón tay cái, hạt nào cũng tròn xoe và đều tăm tắp. Mỗi viên bánh to hay nhỏ tùy thuộc vào người nặn. Thường, bánh nhân đỗ to hơn ngón tay một chút, bánh chay nhỏ hơn. Ngoài màu trắng, bánh còn có các màu khác như tím, vàng, đỏ…
Công đoạn tiếp theo là luộc chín bánh. Các viên bột được thả vào nước sôi, khi nổi lên thì vớt ra xếp vào bát, rồi chan nước đường xâm xấp.
Nước dùng thắng dền là yếu tố quyết định vị ngon và khẳng định sự khéo léo của người làm bánh. Mỗi người phụ nữ giữ cho riêng mình một cách pha chế nước dùng. Nguyên liệu chung là nước đường, nước dừa và gừng tươi, thêm chút lạc và vừng rang, nhưng thắng dền ở mỗi bản lại có vị riêng, nhưng vị nào cũng nồng ấm và ngọt ngào níu lòng.
Điều đặc biệt là ăn đến đâu mới luộc thắng dền tới đó, nên bát thắng dền luôn nóng hổi, xoa tan mọi lạnh giá của vùng cao. Cũng vì lẽ đó, cả nhà, họ hàng thường quây quần bên bếp lửa, vừa nặn bánh, vừa đợi bánh chín vừa ăn, rất vui vẻ và ấm cúng.
Trong không gian se lạnh của khu phố cổ Đồng Văn mộc mạc, yên bình có lẽ Thắng dền là một món ăn vô cùng tuyệt vời, nó hài hòa giữa vị ngọt của đường, béo ngậy của dừa và chút cay cay, đủ vị ấm nóng để xua đi cái lạnh giá nơi miền sơn cước này. Với giá chỉ 5.000 đồng/bát, khách cứ thoải mái ngồi nhẩn nha bát Thắng dền nóng hổi nghi ngút khói, dẻo, ngọt, dậy mùi thơm của vừng lạc để cơ thể ấm nóng hơn, tiếp tục chinh phục những cung đường đèo dốc.
Có lẽ vì thế mà ở đây có rất nhiều món ăn hấp dẫn như thắng cố, cháo ấu tẩu, xôi ngũ sắc, phở chua, bánh tam giác mạch…nhưng Thắng dền vẫn là món bánh được nhiều người lựa chọn hơn cả. Người dân ở đây vẫn bảo Thắng dền là món bánh ăn chơi mùa đông, nên phải khi có gió lạnh tràn về thì người ta mới bắt đầu làm bánh. Đón bát Thắng dền nóng ấm cũng như tấm lòng của người dân miền cao nguyên đá này, hồn hậu, dung dị nhưng thật dễ mến.
********************
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
