Cùng THPT Ngô Thì Nhậm tìm hiểu một số đề đọc hiểu về tác phẩm Vợ chồng A Phủ.
Đọc hiểu tác phẩm Vợ chồng A Phủ – Đề số 1
Đọc đoạn văn và trả lời các câu hỏi phía dưới:
Đám than đã vạc hẳn lửa. Mỵ không thổi cũng không đứng lên. Mỵ nhớ lại đời mình. Mỵ tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng trốn được rồi, lúc đó bố con thống lý sẽ đổ là Mỵ đã cởi trói cho nó, Mỵ liền phải trói thay vào đấy. Mỵ chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế, nhưng làm sao Mỵ cũng không thấy sợ…Trong nhà tối bưng, Mỵ rón rén bước lại, A Phủ vẫn nhắm mắt. Nhưng Mỵ tưởng như A Phủ biết có người bước lại… Mỵ rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây. A Phủ thở phè từng hơi, như rắn thở, không biết mê hay tỉnh.Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mỵ cũng hốt hoảng. Mỵ chỉ thì thào được một tiếng “Đi đi…” rồi Mỵ nghẹn lại. A Phủ khuỵu xuống không bước nổi. Nhưng trước cái chết có thể đến nơi ngay, A Phủ lại quật sức vùng lên, chạy.
Mỵ đứng lặng trong bóng tối.
Trời tối lắm. Mỵ vẫn băng đi. Mỵ đuổi kịp A Phủ, đã lăn, chạy xuống tới lưng dốc.
(Trích Vợ chồng A Phủ – Tô Hoài)
Câu 1. Đoạn văn trên được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Câu 2. Nội dung chủ yếu của đoạn văn bản là gì ?
Câu 3. Các từ láy trong văn bản trên đạt hiệu quả nghệ thuật như thế nào ?
Câu 4. Xác định ý nghĩa nghệ thuật của hình ảnh cái cọc và dây mây trong văn bản ?
Câu 5. Tại sao câu văn Mỵ đứng lặng trong bóng tối. được tách thành một dòng riêng?
Câu 6. Nêu ý nghĩa của đoạn văn trên
Câu 7. Từ văn bản, viết một đoạn văn bày tỏ suy nghĩ về tình yêu thương con người của tuổi trẻ hôm nay.
Hướng dẫn trả lời:
Câu 1: Phương thức tự sự
Câu 2: Đoạn văn thể hiện tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm cởi trói cho A Phủ và cùng A Phủ trốn khỏi Hồng Ngài sang Phiềng Sa.
Câu 3: Các từ láy rón rén , hốt hoảng, thì thào diễn tả tâm trạng và hành động của Mị khi cởi trói cho A Phủ. Nó chứng tỏ tâm trạng lo sợ và hành động nhẹ nhàng từ bước đi đến lời nói của Mị. Điều đó phù hợp với quá trình phát triển tính cách và tâm lí nhân vật Mị
Câu 4: Hình ảnh cái cọc và dây mây trong văn bản :
-Ý nghĩa tả thực : nơi để trói và dụng cụ để trói A Phủ của thống lí Pá Tra để đổi mạng nửa con bò bị hổ ăn thịt.
-Ý nghĩa tượng trưng : Biểu tượng cho tội ác, áp bức bóc lột của bọn chúa đất miền núi
Câu 5: Câu văn được tách thành một dòng riêng. Nó như cái bản lề khép lại quãng đời tủi nhục của Mị, đồng thời mở ra một tương lai hạnh phúc. Nó chứng tỏ tâm trạng vẫn còn lo sợ của Mị.
Hành động của Mị vừa có tính tự giác (xuất phát từ động cơ muốn cứu người), vừa có tính tự phát (không có kế hoạch, tính toán cụ thể), nói cách khác là vì lòng thương người , thương mình, căm thù bọn chúa đất . Nhưng lòng khao khát sống, khao khát tự do đã trỗi dậy, đã chiến thắng sự sợ hãi, để Mị tiếp tục băng đi, chạy theo A Phủ. Đây là một câu văn ngắn, thể hiện dụng công nghệ thuật đầy bản lĩnh và tài năng của Tô Hoài.
Câu 6: Ý nghĩa :
+ Niềm khát khao sống và khát khao tự do của nhân vật Mị.
+ Thể hiện sức sống tiềm tàng của nhân vật: Mị cứu A Phủ cũng đồng nghĩa với việc Mị tự cứu lấy bản thân mình.
+ Tô Hoài đã ca ngợi những phẩm chất đẹp đẽ của người phụ nữ miền núi nói riêng và những người phụ nữ Việt Nam nói chung.
Câu 7. Đoạn văn đảm bảo các ý:
– Dẫn dắt, giới thiệu đoạn trích, ý nghĩa của đoạn trích
– Khái niệm tình yêu thương? biểu hiện của tình yêu thương?
– Tình yêu thương con người của giới trẻ ngày nay như thế nào?
– Phê phán thái độ thờ ơ, vô cảm, ích kỉ của một bộ phận thanh niên trong xã hội và hậu quả thái độ đó?
– Bài học nhận thức và hành động?
……………………………………….
Các câu hỏi liên quan đến đề đọc hiểu tác phẩm vợ chồng A Phủ
Ngoài câu hỏi Vợ chồng A Phủqua phần soạn bài Vợ chồng A Phủ trong SGK Ngữ văn lớp 12, các em học sinh còn có thể mở rộng thêm kiến thức với những câu hỏi được Đọc tài liệu tổng hợp dưới đây nhằm phục vụ cho các em làm những đề văn về vợ chồng a phủ được đầy đủ và đạt điểm cao hơn.
Các câu hỏi xoay quanh nhân vật Mị đã được Đọc tài liệu tổng hợp ở link dưới đây, các em học sinh nếu muốn tìm hiểu riêng về nhân vật Mị có thể tham khảo tại đây.
Còn những câu hỏi chung về tác phẩm và nhân vật A Phủ trong bộ Văn mẫu lớp 12 sẽ được chia sẻ phía dưới.
Câu hỏi 1: A Phủ có một quá khứ như thế nào?
Trả lời
– Là một chàng trai khoẻ mạnh, lao động giỏi, thạo công việc, cần cù, chịu khó, gan dạ, có bản lĩnh.
– Con gái trong làng nhiều người mê, nhưng “không có ruộng không có bạc không lấy được vợ”.
Câu hỏi 2: Vì sao A Phủ lại trở thành người ở nợ cho nhà thống lí Pá Tra?
Trả lời
– Chính vì gan dạ mà A Phủ dám đánh A Sử- con nhà quan, anh bị bắt và bị phạt vạ.
– A Phủ đã trở thành người ở nợ, làm nô lệ, quanh năm A Phủ một mình rong ruổi ngoài rừng làm nương, rẫy, chăn bò, ngựa, bẫy nhím, hổ…
Câu hỏi 3: Tai hoạ đến với A Phủ do sự kiện gì?
Trả lời
Tai hoạ đến với A Phủ: do mải mê bẫy nhím, do vẫn chưa hết lòng ham sống phóng khoáng, hồn nhiên – A Phủ lỡ để hổ đói vồ mất một con bò. Vì thế anh bị Pá Tra trói đứng vào chân cột.
Câu hỏi 4: A Phủ bị trói đứng nhiều đêm ở ngoài trời, Mị có để ý gì đến A Phủ không? Vì sao vậy?
Trả lời
Cuộc đời Mị như tắt dần trong đêm tối. Mị không còn niềm vui nào ngoài việc đêm đêm ra sưởi lửa ngoài bếp. Ngọn lửa như người bạn duy nhất đem lại cho Mị chút niềm vui.
A Phủ bị trói đứng nhiều đêm ở ngoài trời, những đêm trước Mị vẫn thản nhiên như không có sự tồn tại của A Phủ. Vì nỗi đau khổ của Mị quá lớn làm mất đi sự quan tâm của cô đối với người khác, Mị như bị tê liệt về tinh thần.
Câu hỏi 5: Cũng như những đêm trước, đêm nay Mị cũng ra sưởi lửa, nhưng Mị đã đổi thay, Mị đổi thay nhờ gì?
Trả lời
Cũng như những đêm trước, đêm nay Mị cũng ra sưởi lửa; nhưng Mị đã đổi thay. Mị nhìn thấy A Phủ khóc “một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má xám đen lại”, dòng nước mắt đau đớn, dòng nước mắt của sự tuyệt vọng. Dòng nước mắt đã đưa Mị ra khỏi cõi vô cảm, khiến Mị ra khỏi cõi quên để trở về cõi nhớ… Mị nhớ ra mình, xót cho mình. Từ xót thương cho mình, Mị mới xót thương cho A Phủ- người cùng cảnh ngộ.
Câu hỏi 6: Diễn biến tâm lí của Mị ra sao? Vì sao Mị quyết định cầm dao cắt dây cởi trói cho A Phủ?
Trả lời
Chuyển ý nghĩ từ mình sang A Phủ. Mị không nghĩ đến sự giải thoát cho bản thân mà nghĩ đến cho A Phủ. A Phủ ở vào cảnh ngộ khác, không bị ràng buộc và có lẽ nào lại phải chết ở nhà này.
– Mị nhớ lại “Đêm năm trước A Sử trói Mị. Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ. Không biết lau đi được.”
– Nhớ tới cảnh: Người đàn bà ngày trước bị trói đến chết.
– Mị càng hiểu hơn sự độc ác của cha con nhà thống lí Pá – Tra.
– Thấy rõ sự nguy khốn vô lí đang ập xuống với A Phủ.
– Mị nghĩ đến việc A Phủ chạy trốn và hậu quả của việc này là Mị sẽ là người trói thay vào cái cột đấy.
=> Tình thương cứ lớn dần, không thể ngồi nhìn A Phủ chết, những cơ sở tâm lí ấy đã thúc đẩy Mị hành động: cô đã mạnh dạn cầm dao cắt dây cởi trói cho A Phủ.
Câu hỏi 7: Tại sao câu văn “Mị đứng lặng trong bóng tối”, được tách thành dòng riêng?
Trả lời
Câu văn được tách thành một dòng riêng, nó như cái bản lề khép lại một quãng đời tủi nhục của Mị, đồng thời mở ra một tương lai hạnh phúc.
Câu hỏi 8: Sự giải thoát của Mị và A Phủ nói lên điều gì?
Trả lời
Việc Mị giải thoát cho A Phủ và chạy theo A Phủ ở đây có sự thúc bách của tình cảm, nhưng cũng có sự thúc bách của hoàn cảnh. Mị biết ở đây thì chết, muốn sống chỉ có con đường duy nhất là chạy cùng A Phủ. Như vậy tình thương đã giúp Mị cứu được A Phủ, lòng thương mình đã giúp cô giải thoát được chính bản thân mình, điều mà trước đây Mị chưa bao giờ nghĩ đến.
Sự giải thoát của Mị và A Phủ nói lên sức sống mạnh mẽ, quết liệt không có gì có thể làm mai một của người dân để dành lại cuộc sống tự do.
Câu hỏi 9: Sức sống và khát vọng tự do của A Phủ được thể hiện qua những chi tiết nào trong tác phẩm?
Trả lời
– A Phủ là một chàng trai khỏe mạnh, lao động giỏi như“con trâu tốt” của núi rừng Tây Bắc.
– A Phủ có khát vọng tự do, sẵn sàng phản kháng đánh lại con nhà giàu .
– Bị phạt vạ một cách tàn nhẫn, A Phủ vẫn gan lì chịu đựng. Bị trói đứng, A Phủ dùng hàm răng to khỏe cắn đứt dây trói…
=> A Phủ là một chàng trai mạnh mẽ, táo bạo ,có ý thức phản kháng mãnh lịêt và tự phát.
Câu hỏi 10: Sự gặp gỡ giữa Mị và A Phủ nói lên điều gì?
Trả lời
Có thể nói A Phủ gặp Mị chính là cuộc gặp lịch sử giữa những người lao động, mặc dù khác nhau về hoàn cảnh cũng như sự xuất thân nhưng đều có chung một kẻ thù, đó chính là giai cấp thống trị.
Câu hỏi 11: Em có nhận xét về nghệ thuật xây dựng tác phẩm của nhà văn?
Trả lời
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật có nhiều điểm đặc sắc ( A Phủ được miêu tả qua hành động, Mị chủ yếu khắc họa tâm trạng).
– Miêu tả tâm lí nhân vật sinh động có cá tính đậm nét.
– Trần thuật uyển chuyển linh hoạt; cách giới thiệu nhân vật đầy bất ngờ, tự nhiên mà ấn tượng; kể chuyện ngắn gọn, dẫn dắt tình tiết khóe léo.
– Biệt tài miêu tả thiên nhiên và phong tục tập quán của người dân miền núi ( cảnh xử kiện, không khí lễ hội mùa xuân, những trò chơi dân gian, tục cướp vợ,…).
– Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên sinh động hấp dẫn.
– Ngôn ngữ tinh tế mang đậm màu sắc miền núi.
Câu hỏi 12: Em hãy nhận xét gì về nghệ thuật của nhà văn Tô Hoài khi miêu tả nhân vật Mị?
Trả lời
– Cách tạo ra những nghịch lý trong cuộc đời, số phận, tính cách của nhân vật Mị.
– Nghệ thuật so sánh (vừa tương đồng-vừa đòn bẩy); thủ pháp vật hóa để cực tả nỗi đau: kiếp người là kiếp vật của Mị.
– Cách dùng hình ảnh ẩn dụ độc đáo (căn buồng của Mị) gây cảm giác ngột ngạt, bức bối về một nhà tù rùng rợn và đó là hình tượng hóa giàu sức khái quát về địa ngục cuộc sống của Mị – tê buốt một kiếp người.
Câu hỏi 13: Qua số phận hai nhân vật Mị và A Phủ hãy phát biểu ý kiến về giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm?
Trả lời
Nêu khái niệm “nhân đạo”?
+ Niềm cảm thông thương xót những con người bất hạnh, bị chà đạp, bị lăng nhục bởi xã hội hoặc một tầng lớp thống trị nào đó.
+ Thái độ thấu hiểu trân trọng những đức tín cao quí của con người trong nghịch cảnh.
– Giá trị hiện thực: phản ánh cuộc sống cơ cực tăm tối của nhân dân miền núi dưới ách áp bức của bọn thực dân và chúa đất.
– Giá trị nhân đạo:
+ Niềm cảm thông, thương xót của tác giả đối với số phận bất hạnh của người dân miền núi dưới ách áp bức của bọn thực dân phong kiến qua:
++ Nhân vật Mị: cuộc sống tủi cực của Mị khi bị bắt về làm con dâu gạt nợ của nhà thống lí Pá – Tra: bị bốc lột sức lao động, bị hủy hoại về đời sống tinh thần.
++ Nhân vật A Phủ: tuổi thơ bất hạnh; tủi cực khi ở đợ cho nhà thống lí; nạn nhân của chế độ xử kiện bất công.
+ Thấu hiểu trân trọng và ca ngợi tinh thần phảng kháng, sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị qua: đêm tình mủa xuân; chứng kiến cảnh A Phủ bị trói và cắt dây trói cứu A Phủ.
Câu hỏi 14: Giữa Mị và A Phủ có điểm gì chung?
Trả lời
Mị và A Phủ đều là nạn nhân của gia đình thống lí Pá Tra (Mị là con dâu gạt nợ, A Phủ là người ở nợ).
Câu hỏi 15: Cảnh ngộ của hai nhân vật Mị và A Phủ gợi cho em nhớ đến những nhân vật nào mà em đã được học của các nhà văn khác?
Trả lời
Cảnh ngộ của hai nhân vật Mị và A phủ ít nhiều gợi cho ta nhớ đến Chí phèo của Nam Cao, chị Dậu của Ngô Tất Tố, hay anh Pha trong “ Bước đường cùng”.
Câu hỏi 16: Ở cuối tác phẩm, Tô Hoài có miêu tả không gian tối mịt, vậy cảnh tối ở tác phẩm này có gì khác so với “đêm tối như mực” trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố?
Trả lời
Với tác phẩm Tắt đèn thì đó là màn đêm thăm thẳm vô biên của sự bế tắc, thì khi đến với Vợ chồng A Phủ màn đêm đã có chút ánh sáng tuy còn lu mờ, nhưng về sau Mị đã tìm ra nguồn sáng từ đó giác ngộ và đi theo con đường Cách mạng để chống lại sự bóc lột của giai cấp phong kiến.
Câu hỏi 17. Tìm hiểu số phận, tính cách nhân vật Mị qua:
– Cảnh ngộ bị bắt về làm dâu gạt nợ, cuộc sống bị đày đọa tủi cực ở nhà thống lí Pá Tra.
– Diễn biến tâm trạng và hành động.
Trả lời
a. Cảnh ngộ của Mị
* Trước khi bị bắt về làm dâu gạt nợ:
– Một cô gái xinh đẹp như “bông hoa ban giữa núi rừng Tây Bắc”.
– Một cô gái tài năng: “thổi lá cũng hay như thổi sáo”.
– Một cô gái hiếu thảo, chăm chỉ: Khi thống lí Pá Trá muốn Mị làm con dâu gạt nợ cho mình, Mị đã nói với bố: “Con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố. Bố đừng bán con cho nhà giàu”.
* Sau khi bị bắt làm con dâu gạt nợ:
– Vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ, Mị bị A Sử bắt làm con dâu gạt nợ.
– Kiếp sống của con dâu gạt nợ: vất vả làm việc quanh năm, không ngừng nghỉ.
- Ở lâu trong cái khổ Mị, Mị quen khổ rồi.
- Con trâu con ngựa nó còn có lúc đứng gãi chân nhai cỏ chứ đàn bà nhà này thì làm không nghỉ tay.
- Mỗi ngày Mị không nói, lùi lũi như con rùa trong xó cửa.
- Mị sống trong cái buồng kín mít, có một chiếc cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay.
=> Tâm hồn Mị dường như trở nên vô cảm sau những năm tháng phải chịu kiếp con dâu gạt nợ.
b. Diễn biến tâm trạng và hành động:
* Trong đêm tình mùa xuân:
– Nghe tiếng sáo, Mị ngồi nhẩm lại bài hát của người đang thổi.
– Ngày Tết, Mị cũng uống rượu.
– Lòng Mị đang sống lại ngày trước: Ngày trước Mị thổi sáo giỏi, có biết bao người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.
– Mị thấy phơi phới trở lại, lòng đột nhiên vui sướng như những đêm đến ngày trước. Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ lắm. Mị muốn đi chơi.
– Mị đã tự ý thức được tình cảnh đau xót của mình: “Nếu có nắm lá ngón trong tay Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”.
– Từ đó dẫn đến hành động “lấy ống mỡ xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa dầu”. Mị muốn thắp sáng cho căn phòng hay chính là thắp sáng cho cuộc đời mình.
– Hành động này dẫn đến hành động khác: Mị “quấn tóc lại, với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách”. Mị chuẩn bị đi chơi.
– Nhưng rồi đúng lúc đó thì A Sử trở về đã dập tắt khát vọng sống trong Mị, hắn trói Mị vào cột nhà khiến Mị. Mị nghe thấy tiếng sáo vùng bước đi nhưng không được. Mị thầm nghĩ, mình không bằng con ngựa.
* Diễn biến tâm lí trong cởi trói cho A Phủ:
– A Phủ bị trói, nhưng “Mị vẫn thản nhiên thổi lửa hơ tay. Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi”. Tâm hồn Mị lúc này hoàn toàn vô cảm.
– Đêm sau, Mị vẫn ra sưởi như đêm trước, khi “Mị lé mắt trông sang… một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại”. Chính giọt nước mắt tuyệt vọng của A Phủ đã đánh thức Mị nhớ lại mình, nhận ra mình, xót xa cho mình và thương người đồng cảnh. Lòng thương người trắc ẩn và tình giai cấp đã khiến Mị có hành động mạnh bạo: cắt dây cởi trói cứu A Phủ.
=> Hành động cắt dây trói cho A Phủ, hay cũng chính là giải thoát cho chính mình.
– Cuối cùng, Mị chạy theo A Phủ, chạy trốn khỏi Hồng Ngài.
=> Hành động còn mang tính tự phát của người nô lệ miền núi cao Tây Bắc, nhằm mục đích tự giải phóng bản thân khỏi áp bức của giai cấp thống trị.
Câu hỏi 18. Ấn tượng về tính cách nhân vật A Phủ. Bút pháp của nhà văn khi miêu tả Mị và nhân vật A Phủ có gì khác nhau?
Trả lời
a. Ấn tượng về A Phủ:
– Một chàng trai khỏe mạnh, yêu thích tự do: “biết đúc lưỡi, đúc cuốc, cày giỏi và đi săn bò tót rất bạo”, “chạy nhanh như ngựa”, “con gái trong làng nhiều người mê”, “có được A Phủ như có được con trâu tốt ở trong nhà”.
– Một con người gan góc, không hề sợ hãi trước quyền lực hay tiền bạc:
- “Một người to lớn chạy vụt ra, vung tay ném con quay rất to vào mặt A Sử”. Hành động mạnh mẽ, quyết liệt ấy đã bộc lộ lòng căm thù kẻ cậy thế hống hách, yêu chuộng công lý và tính cách can trường, bất khuất.
- Trong cuộc xử kiện: “A Phủ quỳ trước nhà, bọn trai xô đến… rồi quay lại đánh A Phủ. A Phủ chịu đòn, chỉ đứng im như cái tượng đá”.
b. Bút pháp miêu tả nhân vật
– Mị được miêu tả chủ yếu qua diễn biến nội tâm để làm kiếp sống khổ cực cũng như sức sống tiềm tàng mãnh liệt.
– A Phủ được miêu tả qua hành động để làm nổi bật tính cách phóng khoáng, yêu thích tự do và tinh thần phản kháng của chàng trai miền núi.
Câu hỏi 19. Những nét độc đáo trong việc quan sát và diễn tả của tác giả về đề tài miền núi (nếp sinh hoạt, phong tục, thiên nhiên, con người, xây dựng tình huống, cốt truyện, nghệ thuật dẫn truyện…)?
Trả lời
- Nếp sinh hoạt, phong tục độc đáo: không khí lễ hội mùa xuân, những trò chơi dân gian, tục cướp vợ, cảnh cắt máu ăn thề…).
- Thiên nhiên vùng cao hiện lên đầy thơ mộng: “những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ…”
- Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, sinh động, hấp dẫn. Truyện có kết cấu, bố cục chặt chẽ, hợp lý; dẫn dắt những tình tiết đan xen kết hợp một cách khéo léo tạo sức lôi cuốn.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: mỗi nhân vật được khắc họa bằng thủ pháp khác nhau.
………………………………
Trên đây là một số đề Đọc hiểu Vợ chồng A Phủ mà THPT Ngô Thì Nhậm đã sưu tầm được, mong rằng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình ôn tập tại nhà!
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
