Đề đọc hiểu Thủ vĩ ngâm (Nguyễn Trãi) có đầy đủ đáp án chi tiết được THPT Ngô Thì Nhậm tổng hợp từ các đề thi Ngữ Văn trên toàn quốc. Hy vọng với đề Thủ vĩ ngâm đọc hiểu dưới đây, các em sẽ tự tin trả lời đúng toàn bộ các câu hỏi trong bài thi sắp tới.
Đọc hiểu Thủ vĩ ngâm (Nguyễn Trãi) – Đề số 1
Đọc bài văn bản sau:
THỦ VĨ NGÂM
Góc thành Nam, lều một gian No nước uống, thiếu cơm ăn Con đòi trốn, dường ai quyến Bà ngựa gầy, thiếu kẻ chăn Ao bởi hẹp hòi khôn thả cá Nhà quen xú xứa, ngại nuôi vằn Triều quan chẳng phải, ẩn chẳng phải Góc thành Nam, lều một gian
(Nguyễn Trãi toàn tập, Đào Duy Anh, NXB Khoa học xã hội, 1976, tr. 395)
Bạn đang xem: Đề đọc hiểu Thủ vĩ ngâm (Nguyễn Trãi) có đầy đủ đáp án chi tiết
Chú thích:
- Thủ vĩ ngâm: Thủ là đầu, vĩ là đuôi; thủ vĩ ngâm là ngâm nối đầu đuôi, thể thơ có tám câu mà câu cuối lặp lại nguyên câu đầu.
- Con đòi: Người giúp việc
- Trốn: Lánh đi
- Bà ngựa: Con ngựa, nói bà ngựa cũng như nói ông voi.
- Khôn: Không
- Thú thứa: Như xú xứa, nghĩa là xuề xòa, xuềnh xoàng.
- Vằn: Chó vằn, con chó.
Câu 1. Xác định những câu thơ lục ngôn trong bài thơ trên.
Lời giải:
Những câu thơ lục ngôn trong bài thơ trên: 4 câu đầu và câu cuối
Góc thành Nam, lều một gian,
No nước uống, thiếu cơm ăn.
Con đòi trốn, dường ai quyến,
Bà ngựa gầy, thiếu kẻ chăn.
Góc thành Nam, lều một gian,
Câu 2. Xác định thể thơ, phương thức biểu đạt chính của bài thơ.
Lời giải:
Xác định thể thơ: Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn
Phương thức biểu đạt chính của bài thơ: Biểu cảm
Câu 3. Dựa vào nội dung bài thơ và các thông tin liên quan, hãy cho biết bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian nào trong cuộc đời Nguyễn Trãi?
Lời giải:
Nội dung bài thơ và các thông tin liên quan cho người đọc biết bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian: Nhà Hồ sang xâm lược, cha Nguyễn Trãi bị bắt sang Trung Quốc, bản thân Nguyễn Trãi bị giam lỏng ở thành Đông Quan.
Câu 4. Em hiểu điều gì về hoàn cảnh của Nguyễn Trãi trong bài thơ trên?
Lời giải:
Hoàn cảnh của Nguyễn Trãi trong bài thơ trên: Nguyễn Trãi phải sống trong hoàn cảnh gò bó, mất tự do, sinh hoạt thiếu thốn: Cơm không đủ no, tôi đòi trốn mất, nhà cửa tuềnh toàng không người vun vén.
Câu 5. Cảm nhận về tâm trạng của Nguyễn Trãi trong bài thơ trên.
Lời giải:
Cảm nhận về tâm trạng của Nguyễn Trãi trong bài thơ trên: Sống trong hoàn cảnh bị giam lỏng, tâm trạng Nguyễn Trãi u buồn, bức bối. Đó là lí do vì sao Nguyễn Trãi sau này tìm đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi khởi xướng.
Câu 6. Phép đối xuất hiện trong những câu thơ nào? Nêu tác dụng.
Lời giải:
Phép đối xuất hiện trong hai câu thực và hai câu luận:
Con đòi trốn >< Bà ngựa gầy, dường ai quyến >< thiếu kẻ chăn.
Ao >< Nhà, bởi hẹp hòi >< quen thú thứa, khôn thả cá >< ngại nuôi vằn.
Tác dụng:
– Nhấn mạnh hoàn cảnh sống túng thiếu, chật vật của Nguyễn Trãi khi bị giam lỏng cùng tâm trạng xót xa, bức bối của nhà thơ.
– Tạo sự cân xứng, hài hòa cho lời thơ.
Câu 7. So sánh tâm thế của nhà thơ trong bài thơ này với tâm thế của nhà thơ trong những câu thơ sau:
Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Lời giải:
So sánh tâm thế của nhà thơ trong bài thơ này với tâm thế của nhà thơ trong những câu thơ sau:
Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
(Trích Gương báu khuyên răn số 43)
Tâm thế của nhà thơ trong hai bài thơ là khác nhau:
– Trong bài thơ Gương báu khuyên răn số 43 ta thấy nhà thơ hiện lên với tâm thế an nhàn, thảnh thơi, ông nhàn rỗi cả một ngày dài ngồi ngắm cảnh. Tâm trạng của Nguyễn Trãi vui với cảnh, nhìn cảnh vật vì thế cũng sinh động, nhiều sắc màu.
– Trong bài Thủ vĩ ngâm, Nguyễn Trãi xuất hiện trong tâm thế bất đắc dĩ, gò bó, bị mất tự do. Tâm trạng của ông vì thế cũng đau khổ, xót xa cho chính mình.
– Tâm thế của nhà thơ trong hai bài thơ khác nhau bởi được sáng tác trong những thời điểm khác nhau của cuộc đời ông: Khi ông bị giam lỏng và khi ông cáo quan về ở ẩn tại quê nhà, vui với thiên nhiên.
Câu 8. Khái quát nội dung bài thơ.
Lời giải:
Bài thơ là lời tâm sự đau xót của Nguyễn Trãi về cảnh sống gò bó, mất tự do, qua đó cho ta hiểu khát vọng của ông về cuộc sống đổi khác, tự do, ý nghĩa hơn.
Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Thủ Vĩ Ngâm
Bài thơ Thủ vĩ ngâm có thể được làm trong lúc Nguyễn Trãi bị giam lỏng ở Đông Quan theo bài tựa của Nguyễn Khắc Kiệm hay là trong lúc ông bị Lê Thái Tổ ruồng bỏ sau khi bị giam vì bị nghi có liên quan với án Trần Nguyên Hãn, tuy được tha và vẫn giữ chức quan, nhưng không được làm việc gì.
Nội dung ý nghĩa bài thơ Thủ Vĩ Ngâm
Bài thơ Thủ vĩ ngâm là lời than thở chán chường của Nguyễn Trãi về cuộc sống hiện tại, ông phải sống trong một ngôi lều nhỏ bé, cuộc sống thì thiếu thốn, đến cơm cũng không được no. Chẳng được tự do tự tại như dân, mà cũng chẳng phải quan, cuộc sống của ông hiện tại giống như bị giam lỏng.
Bố cục bài thơ Thủ Vĩ Ngâm
Bố cục bài thơ Thủ vĩ ngâm có thể chia thành 4 phần Đề – thực – luận – kết.
Phần 1: Từ đầu đến “thiếu cơm ăn”
Phần 2: Tiếp theo đến “thiếu kẻ chăn”
Phần 3: Tiếp theo đến “ngại nuôi vằn”
Phần 4: Hai câu thơ cuối
Nêu tâm trạng thái độ của nhân vật trữ tình trong bài thơ Thủ vĩ ngâm
Bài thơ Thủ vĩ ngâm là một bài thơ nổi tiếng của tác giả Nguyễn Trãi được ông sáng tác trong khoảng thời gian bị giam lỏng ở Đông Quan, ông viết những tác phẩm đầy ẩn ý và sâu sắc. Nhân vật trữ tình ở đây có thái độ đầy, tâm trạng đầy éo le.
“Góc thành Nam, lều một gian,
No nước uống, thiếu cơm ăn.
Con đòi trốn, dường ai quyến,
Bà ngựa gầy, thiếu kẻ chăn.
Ao bởi hẹp hòi khôn thả cá,
Nhà quen thú thứa ngại nuôi vằn.
Triều quan chẳng phải, ẩn chẳng phải,
Góc thành Nam, lều một gian.”
Tâm trạng của nhân vật trữ tình cũng chính là tâm trạng của tác giả, trong một hoàn cảnh éo le như vậy, bị giam lỏng, một tâm trạng của nhân vật trữ tình đầy u ám, u buồn và đầy bức xúc. Đó là nguyên nhân sau này Nguyễn Trãi tìm đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Cuộc sống đầy khó khăn qua từng lời thơ, cơm ăn không đủ no, gia quyến không gặp và người giúp cũng trốn mất, ngựa gầy yếu không ai chăn, tất cả là một nỗi u buồn đầy hẩm hiu của nhân vật trữ tình.
*********
Trên đây là Đề đọc hiểu Thủ vĩ ngâm (Nguyễn Trãi) có đầy đủ đáp án chi tiết . Hy vọng dựa vào đây, các em sẽ tự tin trả lời đúng các câu hỏi trong kì thi sắp tới. Chúc các em ôn tập thật tốt trước khi bước vào kì thi học kì sắp tới.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
