Cùng THPT Ngô Thì Nhậm tìm hiểu một số đề đọc hiểu khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ.
Đề đọc hiểu khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ – Đề số 1
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:
KHOẢNG TRỜI HỐ BOM
Lâm Thị Mỹ Dạ Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương Cho đoàn xe kịp giờ ra trận Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa Đánh lạc hướng thù. Hứng lấy luồng bom… Đơn vị tôi hành quân qua con đường mòn Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái Một nấm mộ, nắng ngời bao sắc đá Tình yêu thương bồi đắp cao lên… Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ Đất nước mình nhân hậu Có nước trời xoa dịu vết thương đau Em nằm dưới đất sâu Như khoảng trời đã nằm yên trong đất Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng Những vì sao ngời chói, lung linh Có phải thịt da em mềm mại, trắng trong Đã hoá thành những làn mây trắng? Và ban ngày khoảng trời ngập nắng Đi qua khoảng trời em – vầng dương thao thức Hỡi mặt trời, hay chính trái tim em trong ngực Soi cho tôi Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài? Tên con đường là tên em gửi lại Cái chết em xanh khoảng-trời-con-gái Tôi soi lòng mình trong cuộc sống của em Gương mặt em, bạn bè tôi không biết Nên mỗi người có gương mặt em riêng!
Trường Sơn, 10-1972 Nguồn: Văn chương một thời để nhớ, Nxb Văn học, 2006
Câu 1 (0.5 điểm): Phương thức biểu đạt chính của bài thơ
Câu 2 (0.5 điểm): Tìm thành phần biệt lập phụ chú trong câu thơ: Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Câu 3 (1.0 điểm):
Đất nước mình nhân hậu Có nước trời xoa dịu vết thương đau Em nằm dưới đất sâu Như khoảng trời đã nằm yên trong đất Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng Những vì sao ngời chói, lung linh
Đoạn thơ trên đã sử dụng những biện pháp tu từ gì? Tác dụng của biện pháp tu từ ấy trong việc thể hiện ý thơ?
Câu 4 (1.0 điểm): Thông điệp mà bài thơ muốn gửi gắm cho chúng ta?
Đáp án:
| Phẩn | Câu | Nội dung | Điểm |
| 1 | Phương thức biểu đạt chính của văn bản: tự sự | 0.5 | |
| 2 | Thành phần biệt lập phụ chú: em | 0.5 | |
| I. ĐỌC HIỂU | 3 | Đoạn thơ trên đã sử dụng những biện pháp tu từ: Nhân hóa, so sánh, ẩn dụ
Dẫu biết rằng chết là hết, là chấm dứt cuộc sống vật chất trên đời, song với cô gái mở đường trong bài thơ này, cái chết chưa đặt dấu chấm hết cho cuộc đời cô. Cô vẫn sống, vẫn tồn tại trong từng “hố bom”, từng “khoảng trời”. Để rồi, những lúc ấy, tâm hồn cô rực sáng, lại cháy bỏng niềm hi vọng cho tương lai. Có lẽ ở đây, Lâm Thị Mỹ Dạ đã có một cảm nhận sâu sắc, tinh tế. Niềm tin ấy cũng góp phần mang lại vẻ sáng ngời lung linh, huyền diệu của những vì sao trên bầu trời xa xăm kia. |
1.0 |
| 4 | Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bên cạnh những chiến sĩ Trường Sơn cầm súng “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” còn có những cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ mở đường. Tuy âm thầm, lặng lẽ song họ cũng góp công lớn trong vinh quang nước nhà. Từ tấm long yêu thương, trân trọng tính cách của những cô gái kiên cường ấy, Lâm Thị Mỹ Dạ đã viết Khoảng trời – hố bom. Bài thơ là lời tưởng niệm đầy xúc động về sự hi sinh cao cả của các cô gái mở đường trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Toàn bài thơ nói lên sự hi sinh cao cả của cô gái mở đường trong kháng chiến chống Mỹ. Điều đó đã được nhà thơ cảm nhận như là sự hoá thân vào quê hương, đất nước, trong sự vĩnh hằng của thiên nhiên và trong cuộc đời của những con người. Các hình ảnh của bài thơ được xây dựng theo mối liên tưởng về sự chuyển hoá, hoá thân của sự sống con người vào trong thế giới thiên nhiên, gợi ra sự hài hoà và ý niệm về sự bất tử. Trong cái nhìn thấm đầy cảm xúc, mọi sự vật, hình ảnh của thiên nhiên đều chất chứa sự sống của con người, trở nên sâu thẳm thiêng liêng và sức ám ảnh. Đọc xong bài thơ, ta cảm thấy cô gái ấy dường như vẫn còn ở đâu đó quanh ta. Xin cảm ơn Lâm Thị Mỹ Dạ – người con của đất Quảng Bình anh hùng. Dẫu chỉ một lần đọc qua Khoảng trời – hố bom, song ta dễ nhận ra được cô gái thanh niên xung phong ngày ấy là một tấm gương tiêu biểu cho câu tục ngữ “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh…”. |
1.0 |
………………………………….
Đề đọc hiểu khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ – Đề số 2
Đọc kĩ đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Chuyện kể rằng : em, cô gái mở đường Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương Cho đoàn xe kịp giờ ra trận Em đã lấy tình yêu tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa Đánh lạc hướng thù. Hứng lấy những luồng bom… Đơn vị tôi hành quân qua con đường mòn Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái Một nấm mộ, nắng ngời bao sắc đá Tình yêu thương bồi đắp cao lên…
(Trích Khoảng trời, hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ)
Câu 1, (0,5đ) Xác định phương thức biểu đạt.
Câu 2, (1đ) Người con gái trong đoạn thơ đã hi sinh như thế nào? Tìm những lời thơ nói lên điều đó.
Câu 3, (2đ) Từ đoạn thơ em có cảm nghĩ gì về con người về dân tộc Việt Nam?(Viết khoảng 7-10 câu)
Câu 4, (0,5đ) Đoạn trích gợi em nghĩ tới những tác phẩm nào trong chương trình Ngữ văn lớp 9?
Gợi ý trả lời:
Câu 1. PTBĐ là biểu cảm
Câu 2. Người con gái trong đoạn thơ đã hi sinh vì bị trúng bom đạn của kẻ thù
– Những lời thơ cho thấy sự hi sinh của người con gái : Em đã lấy tình yêu tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa /Đánh lạc hướng thù. Hứng lấy những luồng bom…
Câu 3. Con người Việt Nam là những con người anh dũng , bất khuất , kiên trung. Ngay cả những cô gái thanh niên xung phong với vẻ ngoài mảnh mai, yếu ớt nhưng chí hướng của những người con gái ấy thì không hề nhỏ bé. Họ sẵn sàng đi trước mở đường, sẵn sàng hi sinh để mang lại sự tự do , độc lập cho dân tộc. Người Việt Nam không bao giờ chịu bé nhỏ , chịu cúi đầu trước khó khăn , gian khổ. Càng trong những hoàn cảnh khắc nghiệt , khó khăn , người dân ta càng kiên cường, thông minh và can đảm. Đó chính là một trong những phẩm chất đáng khen ngợi ở con người Việt Nam. Chính điều này đã làm nên chiến thắng vẻ vang trong lịch sử dân tộc và mang lại tự do , độc lập cho nước nhà.
Câu 4. Đoạn trích gợi em nghĩ tới những tác phẩm trong chương trình Ngữ văn lớp 9 như : “Những ngôi sao xa xôi ” của Lê Minh Khuê , ” Bài thơ về tiểu đội xe không kính ” của Phạm Tiến Duật.
…………………………………
Đề đọc hiểu khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ – Đề số 3
Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi phía dưới:
| Chuyện kể rằng: Em, cô gái mở đường Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương Cho đoàn xe kịp giờ ra trận. Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa Đánh lạc hướng thù, hứng lấy làn bom…[…] Em nằm dưới đất sâu Như khoảng trời đã nằm yên trong đất Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng Những vì sao ngời chói lung linhCó phải làn da em mềm mại trắng trong Đã hóa thành những làn mây trắng Và ban ngày khoảng trời ngập nắng Đi qua khoảng trời em – Vầng dương thao thức Hỡi mặt trời hay chính trải tim em trong ngực Soi cho tôi Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài.(Khoảng trời hố bom, Lâm Thị Mĩ Dạ) |
Câu 1. Câu thơ nào gợi lên sự hi sinh anh dũng của cô gái mở đường trong đoạn thơ trên?
Câu 2. Dấu (…) ở cuối câu thơ “Đánh lạc hướng thù, hứng lấy làn bom..nói lên điều gì?
Câu 3. Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ và tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó.
Câu 4. Đoạn thơ trên gợi cho em suy nghĩ gì về nhan để bài thơ?
Gợi ý trả lời:
Câu 1. Câu thơ gợi lên sự hi sinh anh dũng của cô gái mở đường:
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy làn bom…
Câu 2. Dấu (…) tạo nên khoảng trống chứa đựng nỗi đau, nỗi tiếc thương của tác giả trước sự hi sinh anh dũng của cô gái mở đường.
Câu 3.
– Biện pháp nói giảm, nói tránh, so sánh: Em nằm dưới đất sâu/ Như khoảng trời đã nằm yên trong đất: Đêm đêm tâm hổn em tỏa sáng/ Những vì sao ngời chói lung linh; Trái tim em là mặt trời, vầng dương. (Tác dụng: Biểu thị nỗi tiếc thương của tác giả và ngợi ca vẻ đẹp tâm hổn cũng như sự bất tử của cô gái).
– Biện pháp ẩn dụ: trái tim em trong ngực soi cho tôi bước tiếp quãng đường dài (tinh thần yêu nước, lòng quả cảm của cô gái đã thành vầng sáng soi đường, tiếp thêm sức mạnh cho nhân vật trữ tình).
– Hình ảnh liên tưởng: Làn da em mềm mại trắng trong/ Đã hóa thành những làn mây trắng; Tác dụng: Gợi lên vẻ đẹp trắng trong, thanh khiết, cao cả và sự bất tử của người con gái mở đường cho xe đi.
Câu 4. Nhan đề nhắc đến hai hình ảnh tương phản: khoảng trời và hố bom. Hố bom là hiện thực chiến tranh khốc liệt, là đau thương, mất mát. Khoảng trời trước hết gợi tâm hồn thanh khiết, cao cả của người con gái đã hi sinh, còn là biểu tượng của bình yên, của hòa bình. Vì hòa bình của dân tộc, người con gái ấy đã hi sinh. Cho nên chọn hai hình ảnh này đặt tên bài thơ, tác giả đã gợi ra một tứ thơ đẹp.
……………………………….
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
