3 Đề đọc hiểu Chiếc lá đầu tiên chi tiết có đáp án được THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn và tổng hợp từ các đề thi, đề kiểm tra Ngữ Văn lớp 9 sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em củng cố kiến thức trong quá trình ôn luyện để chuẩn bị cho kì thì sắp tới. Mời các em tham khảo 3 bộ đề Chiếc lá đầu tiên đọc hiểu ngay sau đây.
Đọc hiểu Chiếc lá đầu tiên – Đề số 1
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
.. Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu
Bài hát đầu xin hát về trường cũ
Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ
Bạn đang xem: 3 Đề đọc hiểu Chiếc lá đầu tiên chi tiết có đáp án
Sân trường đêm – Rụng xuống trái bàng đêm.
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?
“- Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi
Với lại bảy chú lùn rất quấy”
(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao).
(Trích Chiếc lá đầu tiên – Hoàng Nhuận Cầm, Theo Tình bạn tình yêu thơ, NXB Giáo dục, 1987)
Câu 1. Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?
Lời giải:
Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ tự do.
Câu 2. Xác định biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong bốn dòng thơ sau:
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?
Lời giải:
Hai biện pháp tu từ:
Điệp từ: Nỗi nhớ, nhớ. Điệp từ nhằm nhấn mạnh nói về nỗi nhớ da diết, khôn nguôi về kí ức thời học sinh.
Câu hỏi tu từ: Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi? Câu hỏi tu từ thể hiện nỗi niềm suy tư, trăn trở, thắc mắc không biết bạn có nhớ đến mình hay không.
Câu 3. Nêu nội dung chính của đoạn thơ trên.
Lời giải:
Nội dung chính của đoạn thơ: Đoạn thơ nói về kí ức tươi đẹp của thời học sinh thật hồn nhiên, ngây thơ và vô tư. Tác giả hoài niệm, nhớ về kỉ niệm vui tươi, ấm áp bên bạn bè. Dù thời gian qua đi không bao giờ quay trở lại, nhưng những kỉ niệm, kí ức, nỗi nhớ bên bạn bè một thời vẫn luôn sống mãi, khắc ghi trong lòng của tác giả. Những cung bậc cảm xúc một lần nữa lại sống dậy khi tác giả bồi hồi, nghẹn ngào, xúc động, nhớ thương về miền kí ức học trò. Ngoài ca ngợi về tình bạn, đoạn thơ còn nói về tình yêu đầu đời lắm mộng mơ, trong sáng. Tất cả những hình ảnh, cung bậc cảm xúc đều gợi nhắc kỉ niệm đáng nhớ. Đoạn thơ còn là nỗi niềm, tình cảm yêu thương, trân quý của tác giả dành cho tình yêu đầu, tình bạn tốt đẹp.
Câu 4. Ghi lại cảm xúc của anh/ chị khi đọc đoạn thơ trên.
Lời giải:
Đọc đoạn thơ Chiếc lá đầu tiên của Hoàng Nhuận Cầm tôi không khỏi bồi hồi, nghẹn ngào, xúc động khi tác giả miêu tả, thể hiện, bộc lộ tình cảm thông qua ngôn từ chân thực, gần gũi, mộc mạc.
Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu
Bài hát đầu xin hát về trường cũ
Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ
Sân trường đêm – Rụng xuống trái bàng đêm.
Nỗi niềm của tác giả dành cho ngôi trường yêu dấu nhiều kỉ niệm. Cho dù nói bao nhiêu, khóc bao nhiêu cũng không đủ giãi bày tâm sự, tình cảm yêu quý tận sâu trong lòng. Tình cảm chân thành, tốt đẹp đó không sao diễn tả được thành lời. Tác giả nhớ từng chi tiết cụ thể như: Lớp học bâng khuâng, sân trường, trái bàng rụng. Những hình ảnh chân thực, rất đời thường lại lay động biết bao trái tim người đọc.
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?
Nỗi nhớ đầu tác giả dành cho em. Tác giả dành tình cảm cho em – hơn mức tình bạn bình thường. Đó là những rung động, nỗi nhớ đầu tiên tác giả nghĩ về. Nhưng em thì lại chỉ nhớ về mẹ chứ không nhớ đến tác giả. Bởi em luôn xem anh như người bạn. Đó là một tình bạn đẹp, trong sáng. Tác giả tự hỏi và thắc mắc “bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?”. Đó là nỗi niềm trăn trở, suy tư của tác giả khi thời gian qua đi không biết bạn có còn nhớ kí ức tươi đẹp, nhớ tên tôi như tôi nhớ về bạn hay không. Kí ức ùa về:
“- Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi
Với lại bảy chú lùn rất quấy”
(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao).
Đó là những kỉ niệm tinh khôi, tươi đẹp, trong sáng mà thời gian qua đi rồi không thể nào quay trở lại được. Tác giả chiêm nghiệm, ngẫm nghĩ về kí ức tuyệt đẹp đó bằng tấm lòng yêu thương, trân quý như một phần kí ức đáng nhớ về thời học trò.
Cảm xúc khi đọc đoạn thơ, tôi nhớ đến thời học sinh, sinh viên của mình. Thời đó tôi cũng như tác giả đầy mơ mộng, suy tư và luôn cất giữ trong tim kí ức, kỉ niệm vô giá của tuổi học trò vui tươi, hồn nhiên, tinh nghịch. Chắc hẳn, ai khi đọc đoạn thơ cũng thấy những hình ảnh, kí ức thời học sinh hiện về với những gì đẹp đẽ, tinh khôi, vẹn nguyên. Thông điệp tôi muốn gửi gắm đến các bạn trẻ, hãy trân quý từng kỉ niệm có trong hiện đại khi các bạn đang trong giai đoạn cắp sách đến trường, bởi khi thời gian qua rồi mỗi người một nơi biết bao giờ gặp lại.
Đọc hiểu Chiếc lá đầu tiên – Đề số 2
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
.. Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu
Bài hát đầu xin hát về trường cũ
Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ
Sân trường đêm – Rụng xuống trái bàng đêm.
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?
“- Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi
Với lại bảy chú lùn rất quấy”
(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao).
(Trích Chiếc lá đầu tiên – Hoàng Nhuận Cầm, Theo Tình bạn tình yêu thơ, NXB Giáo dục, 1987)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.
Lời giải:
Phương thức biểu đạt chính của bài thơ Chiếc lá đầu tiên: Biểu cảm.
Câu 2. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?
Lời giải:
Đoạn trích trên được viết theo Thể thơ tự do.
Câu 3. Xác định và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ trong câu:
“Em thấy không, tất cả đã xa rồi
Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ”.
Lời giải:
– Biện pháp tu từ: Nhân hóa
– Hiệu quả nghệ thuật: Tăng tính gợi cảm cho câu thơ; thời gian cũng có tâm trạng, cảm xúc như con người.
Câu 4. Chỉ ra và nêu tác dụng 1 biện pháp tu từ nổi bật trong đoạn thơ:
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?…
Lời giải:
Biện pháp tu từ điệp từ : “Nhớ” nhằm nhấn mạnh nỗi nhớ da diết về trường việc những kỉ niệm của tuổi thơ của một thời ngây ngô vụng dại bên mái trường thầy cô và có thể là mối tình đầu trong sáng hồn nhiên.
Câu 5. Những từ ngữ nào gợi hình ảnh và âm thanh khi người lính nhớ về trường cũ trong văn bản?
Lời giải:
Những từ ngữ gợi hình ảnh và âm thanh khi người lính nhớ về trường cũ trong văn bản: Hoa súng tím, chùm phượng hồng, tiếng ve, một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ, trái bàng đêm,…
Câu 6. Thông điệp mà anh/ chị tâm đắc nhất qua văn bản là gì? Nêu lí do vì sao tâm đắc thông điệp đó.
Lời giải:
Thông điệp tâm đắc: Hãy trân trọng những giây phút quý giá trên ghế nhà trường vì sau này dù muốn cũng không thể quay lại 1 lần nào nữa… Bởi ai rồi cũng phải lớn phải bắt đầu cuộc sống với những bộn bề lo toan rất khó để có những giây phút bên nhau dù là ít ỏi.
Đọc hiểu Chiếc lá đầu tiên – Đề số 3
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
.. Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu
Bài hát đầu xin hát về trường cũ
Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ
Sân trường đêm – Rụng xuống trái bàng đêm.
Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em
Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ
Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế
Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi?
“- Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi
Với lại bảy chú lùn rất quấy”
(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao).
(Trích Chiếc lá đầu tiên – Hoàng Nhuận Cầm, Theo Tình bạn tình yêu thơ, NXB Giáo dục, 1987)
Câu 1. Nhận xét về điểm chung và tác dụng của những hình ảnh được tác giả sử dụng trong ba khổ đầu của bài thơ.
Lời giải:
Hệ thống hình ảnh xuất hiện trong ba khổ thơ đầu của bài thơ: hoa súng, chùm phượng hồng, tiếng ve trong veo, lớp học bâng khuâng màu xanh rue, sân trường đêm, trái bàng đêm.
Điểm chung là những hình ảnh ấy đều gợi liên tưởng đến thế giới học trò vô tư, hồn nhiên. Tác dụng của việc sử dụng hệ thống hình ảnh ấy là:
– Tạo nên thế giới hình ảnh thơ vừa thực (thế giới kí ức của tác giả) vừa mang tính biểu trưng (tiêu biểu cho trường lớp; tuổi hoa niên vừa rực rỡ, vừa ngây thơ, trong sáng).
– Góp phần thể hiện sự nhớ thương, tiếc nuối khi phải rời xa mái trường, phải chia tay tuổi hoa niên, sự trong trẻo của những rung động tình yêu đầu đời.
Câu 2. Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ. Dựa vào đâu mà bạn có thể xác định được như vậy?
Lời giải:
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: ngợi ca pha lẫn tiếc nuối những kỉ niệm tuyệt đẹp của tuổi hoa niên, của tình yêu đầu đời. Căn cứ để xác định:
– Những từ ngữ thể hiện cảm xuacs của tác giả trong bài thơ: xa rồi, yêu dấu, nhớ, biết mấy, các bạn ơi, ta ơi, ôi.
– Những âm thanh, hình ảnh đặc biệt được dùng để thể hiện gián tiếp hình ảnh của tác giả: tiếng ve, tiếng cười, lớp học, cây bàng, hoa phượng, trò nghịch ngợm của tuổi học sinh, mái tóc bạc của thầy, màu tím của hoa súng, màu đỏ của hoa phượng, màu vàng của hoa mướp,…
Câu 3. Trình bày một thông điệp mà bạn tâm đắc nhất được rút ra từ việc đọc bài thơ. Lí giải vì sao bạn chọn thông điệp ấy.
Lời giải:
Đây là câu hỏi mở. Học sinh có thể trình bày những thông điệp khác nhau miễn là được rút ra dựa trên cơ sở đọc hiểu văn bản Chiếc lá đầu tiên; qua đó thể hiện được sự suy ngẫm và phản hồi của học sinh với những nội dung của văn bản.
Câu 4. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ), trình bày suy nghĩ về những ngày sắp rời xa mái trường.
Lời giải:
Trong cuộc đời mỗi con người ai cũng có những phút gặp gỡ và chia xa. Nhưng chẳng có cuộc gặp gỡ và chia xa nào đẹp nhất, trong sáng nhất của đời người bằng thời áo trắng đến trường cả. Trường học là nơi lưu dấu những kỷ niệm đẹp về thầy cô, bạn bè, về tình yêu… Với tôi đó là phút giây tôi được gặp những người bạn mới; ngôi trường mới và khi phải chia xa ngôi trường đó, những thứ nơi đó đó là một niềm vui nhưng cũng là nỗi buồn. Tôi cũng đã và đang sống trong cảm giác như vậy. Nhớ hơn bốn năm về trước khi tôi chỉ là một cô bé lớp 5 chuẩn bị xa mái trường cấp I, tôi đã chẳng hề buồn, chẳng suy nghĩ lo âubởi trong tiềm thức của tôi sự chia tay là một khái niệm xa lạ lắm có, tôi nghĩ cứ lên cấp II thể nào chúng ta chẳng gặp lại bạn cũ. Và ba tháng hè đã trôi qua trong suy nghĩ miên man như vậy, tôi không háo hức, không mong chờ ngày tựu trường bởi đấy có phải lần đầu tiên đối với tôi đâu! Tôi sẽ không cố tưởng tượng ra một buổi chia tay đầy nước mắt sầu thẳm đâu. Đối với tôi, tôi mang rằng đó như là “cuộc chia li chói ngời sắc đỏ”, vẫn tin vào ngày mai với một niềm hi vọng mãnh liệt, ở ngôi trường mới sẽ có những người bạn, thầy cô yêu thương mình như một gia đình.
*****
Trên đây là 4 bộ đề đọc hiểu Chiếc lá đầu tiên có đáp án chi tiết. Hy vọng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em ôn tập thật tốt để bước vào kì thi học kì sắp tới. Chúc các em luôn đạt điểm cao trong các bài thi nhé.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo Dục
