Cùng THPT Ngô Thì Nhậm tìm hiểu một số dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở.
Dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở – Mẫu 1
I. Mở bài
– Chí Phèo là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất trong sự nghiệp sáng tác của Nam Cao, cũng là của văn học hiện thực phê phán Việt Nam 1930 – 1945. Ở đó nhà văn đã miêu tả rất thành công tâm lí của nhiều nhân vật, đặc biệt là diễn biến tâm lí nhân vật Chí Phèo (từ buổi sáng sau khi gặp thị Nở đến khi kết thúc cuộc đời).
– Diễn biến trong tâm lí nhân vật Chí Phèo ở đoạn này khá phức tạp nhưng có logic, đúng quy luật tâm lí. Đó là một quá trình tự thức tỉnh để hi vọng, tuyệt vọng và để báo thù.
II. Thân bài
– Diễn biến ấy có thể tóm lược như sau: từ sự thức tỉnh những cảm xúc thông thường của con người (nỗi buồn mơ hồ với bao nhiêu rung động sâu xa của những cảm giác, cảm xúc thuộc về con người) đến nỗi sợ cô đơn, nỗi khát khao trở về với xã hội bằng phẳng, thân thiện với mọi người. Nỗi khát khao ấy càng tha thiết khi Chí Phèo bưng bát cháo hành và nhận được những chăm sóc mộc mạc mà tình tứ chân thành của thị Nở, nhận ra hương vị cháo cũng là hương vị của hạnh phúc, tình yêu. Nhưng rồi Chí Phèo bị thị Nở từ chối phũ phàng, Chí Phèo bấy giờ mới nhận ra số phận bi đát và bi kịch đau đớn của mình. Càng đau đớn càng uất hận. Hắn vác dao đi trả thù.
– Việc Chí Phèo giết Bá Kiến rồi tự sát là theo tâm lí giải tỏa bế tắc, trả thù của kẻ cố cùng (bị cự tuyệt quyền làm người) liều thân. Thoạt đầu, có thể Chí Phèo hành động theo sự thúc đẩy bản năng, hoặc theo tiếng gọi hay sự mách bảo của tiềm thức. Nhưng về sau, khi đã giáp mặt Bá Kiến, Chí Phèo đã hành động trong một trạng thái rất tỉnh táo: nhận thức đúng ai là kẻ đã đẩy mình đến tình trạng bi đát (cả đến người cuối cùng ở làng Vũ Đại có thể sống thân thiện với Chí Phèo là thị Nở cũng từ chối Chí Phèo thì không còn gì bi đát hơn). Đó cũng là tình trạng tuyệt vọng cùng cực. Chí Phèo đã hành động vừa rất u tối, bản năng, vừa rất sáng suốt, tỉnh táo.
– Xét về một mặt nào đó, chính sự từ chối của thị Nở đã kéo Chí Phèo về với thực tại và nhận ra kẻ thù của mình trước hết vẫn là Bá Kiến. Trong truyện Nam Cao kể Chí Phèo ba lần đến nhà Bá Kiến và lần nào cũng mang theo hung khí (một cái vỏ chai hoặc một con dao). Nghĩa là mâu thuẫn Chí Phèo – Bá Kiến là mâu thuẫn không thể điều hòa, trước sau gì cũng bùng nổ thành án mạng.
III. Kết luận
Sự miêu tả thành công diễn biến tâm lí nhân vật Chí Phèo trong đoạn của tác phẩm như vừa phân tích, một mặt thể hiện cái nhìn hiện thực sắc sảo của Nam Cao, mặt khác cũng thể hiện một tinh thần nhân đạo sâu sắc và cảm động của tác giả
Dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở – Mẫu 2
I. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Nam Cao và tác phẩm Chí Phèo: Một tác giả lúc nào cũng trăn trở về cách sống và cách viết, luôn nhìn đời bằng con mắt của tình thương. Chí Phèo là một tác phẩm Nam Cao đã dùng tình thương để nhìn và để viết nên như vậy
- Với cái nhìn đầy tình thương, Nam Cao đã để cho sự lương thiện một lẫn nữa quay trở về với Chí sau khi gặp được Thị Nở
II. Thân bài
1. Khái quát về hoàn cảnh Chí Phèo trước khi gặp Thị Nở
- Chí Phèo đã từng là một người nông dân lương thiện
- Sau khi bị Bá Kiến hãm hại, Chí Phèo bị bắt vào tù
- Nhà tù Thực dân đã biến Chí từ một người nông dân 20 tuổi lương thiện trở thành một người thay đổi cả nhân hình lẫn nhân tính:
- Làm tay sai cho Bá Kiến
⇒ Trước khi gặp Thị Nở, Chí Phèo bị coi là “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”
2. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
– Hoàn cảnh gặp gỡ:
- Không ai đáp lại lời chửi của Chí Phèo nên “hắn” rẽ vào nhà Tự Lãng uống rượu
- Khi đã hả hê, Chí Phèo lảo đảo ra về
- Hắn gặp một người đàn bà ngủ quên ở bờ sông gần nhà (Thị Nở)
- Trong cơn say, Chí Phèo ăn nằm với Thị Nở và ngủ say dưới trăng
⇒ Cuộc gặp gỡ định mệnh này đã đem đến những biến chuyển tâm lí rõ nét trong Chí Phèo
3. Diễn biến tâm trạng nhân vật Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
a. Thức tỉnh
– Sau cuộc gặp gỡ với Thị Nở, lần đầu tiên Chí Phèo thực sự “tỉnh”
- Chợt nhận ra ở trong cái lều ẩm thấp của Chí sẽ thấy “chiều lúc xế trưa và gặp đêm khi bên ngoài vẫn sáng”
- Bâng Khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài
- Tỉnh để cảm thấy miệng đắng và “lòng mơ hồ buồn”
- Cảm thấy “sợ rượu” ⇒ dấu hiệu của sự thức tỉnh rõ ràng nhất
- Cảm nhận những thanh âm của cuộc sống: âm thanh của tiếng chim hót, tiếng người cười nói…
- Hắn đủ tỉnh để nhận thức hoàn cảnh của mình, để thấy mình cô độc
⇒ Cuộc gặp với Thị đã làm Chí Phèo thực sự tỉnh táo sau những cơn say triền miên
b. Niềm vui, hi vọng, ước mơ quay trở về
- Niềm hi vọng của thời trẻ quay trở lại: mong muốn một gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn, cày thuê, vợ dệt vải; nuôi lợn, khá giả thì mua dăm ba sào ruộng
- Khi thấy bát cháo hành của Thị Nở, Chí Phèo ngạc nhiên và thấy “mắt mình như ươn ướt” ⇒ xúc động vì lần đầu tiên có người chăm sóc
- Thấy Thị Nở có duyên, cảm thấy vừa vui vừa buồn
- Hắn muốn làm nũng với Thị, thấy lòng thành trẻ con
- Chí Phèo thèm lương thiện: Tình yêu của Thị Nở làm hắn nghĩ bản thân có cầu nối để trở về
- Tình yêu với Thị Nở khiến hắn đủ hi vọng và mong ước có một gia đình: “Hay là mình sang ở với tớ một nhà cho vui”
⇒ Gặp Thị Nở, Chí Phèo đã trải qua những cảm xúc chưa hề có trong đời, mang đến niềm vui, niềm hi vọng và mong ước trở về làm người lương thiện trỗi dậy
c. Thất vọng, đau đớn
– Tình yêu bị ngăn cấm bởi bà cô thị Nở, bởi vậy, khi Thị Nở từ chối, Chí Phèo thất vọng và đau đớn:
- “Ngẩn người”, “ngẩng mặt”: Thái độ biểu thị sự hiểu ra, nhận thức được tình cảnh của mình ⇒ đáng thương
- Thoáng thấy hương cháo hành: hồi tưởng về tình yêu đã trải qua
- Hành động: Nắm lấy tay Thị ⇒ mong muốn níu kéo hạnh phúc
- Hắn tìm đến rượu rồi “ôm mặt khóc rưng rức”
⇒ Mong muốn trở về làm người lương thiện không còn nữa, Chí đau đớn, tuyệt vọng
d. Phẫn uất
- Mong muốn quay trở lại làm người lương thiện không thể thực hiện được, niềm phẫn uất trong Chí đẩy lên cao
- Hắn quyết định đến nhà thị Nở “để đâm chết cả nhà nó, đâm chết cái con khọm già nhà nó”.
- Nhưng “hắn không rẽ vào nhà thị Nở mà thẳng đường đến nhà Bá Kiến và nói thẳng với Bá Kiến: niềm phẫn uất đã khiến Chí Phèo xác định đúng kẻ thù của mình
⇒ Hành động tự kết liễu thể hiện sự phẫn uất và tuyệt vọng đến tột cùng
III. Kết bài
- Khái quát lại diễn biến tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
- Liên hệ trình bày suy nghĩ bản thân
Dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở – Mẫu 3
Hình tượng Chí Phèo đã trở nên quá quen thuộc với người yêu văn chương và cả với người dân Việt Nam. Tác phẩm truyện ngắn nổi tiếng của Nam Cao được chuyển thể thành phim điện ảnh gây nên tiếng vang lớn. Chúng ta cảm thương cho những kiếp người sống lùi lũi, khổ cực, bị xã hội chà đạp nên trở nên tha hóa. Dẫu vậy, ẩn sâu trong trái tim họ vẫn là khát khao được sống như một con người.
– Đối với đề bài phân tích diễn biến tâm lý, tâm trạng của nhân vật, chúng ta phải bám sát các phân đoạn miêu tả nhân vật, từ hành động, lời nói đến suy nghĩ cũng như tác động khách quan ảnh hưởng đến tâm lý nhân vật.
– Để phân tích được một cách sâu sắc tâm lý của Chí Phèo lúc bị Thị Nở từ chối và cự tuyệt:
+ Trước hết phải diễn tả được tâm lý của Chí khi nhận được tình thương và sự quan tâm của Thị.
+ Sau đó mới dựa theo hướng phát triển của cốt truyện để làm rõ sự chuyển biến trong tâm trạng của Chí lúc bấy giờ.
Mở bài:
– Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm và dẫn dắt yêu cầu đề.
– Đôi nét về nhân vật Chí Phèo, Thị Nở và nêu tóm tắt cốt truyện
– Chí Phèo là đứa trẻ bị bỏ rơi được dân làng Vũ Đại nuôi lớn, sau một lần đi tù về thì hắn thay đổi, lưu manh hơn thường xuyên rạch mặt ăn vạ, chửi bới xóm làng.
– Thị Nở là một người phụ nữ ngốc nghếch, hâm hâm dở dở và rất xấu xí, quá lứa lỡ thì vẫn chưa có chồng.
– Trong một lần Chí Phèo bị ốm đã nhận được sự chăm sóc và tình yêu thương của Thị cùng bát cháo hành nghi ngút khói. Phần người trong Chí được thức tỉnh, Chí khao khát làm người lương thiện, sống một cuộc sống bình dị, ấm cúng bên Thị Nở.
– Thị Nở cự tuyệt và từ chối Chí Phèo khiến hắn mất hết mọi niềm tin, sụp đổ hoàn toàn, Chí Phèo giết Bá Kiến rồi tự kết liễu đời mình.
– Bị Thị cự tuyệt, từ chối sống chung, Chí lại lần nữa dấn thân mình vào hơi men, hắn uống đến say khướt -> hắn lại dựa dẫm vào hơi rượu như một cách lấy can đảm để đối diện với cuộc đời.
– Lúc nghe Thị Nở nói lại những lời mà bà cô Thị đã nói -> hắn chết lặng, ngẩn người không nói gì, vừa ngạc nhiên vừa sụp đổ và tuyệt vọng -> ánh sáng của cuộc đời hắn hoàn toàn biến mất.
– Hắn quyết tâm đi tìm bà cô để báo thù vừa đi hắn lại vừa chửi -> cách giải quyết những phẫn uất trong lòng.
– Hắn tìm Bá Kiến, kẻ đã đẩy hắn vào con đường bất hạnh này đòi lương thiện:
– Dường như trong cơn say, Chí vẫn còn tỉnh táo, đủ để hắn biết rằng, chính Bá Kiến là nguồn cơn của những niềm bất hạnh mà hắn đang gánh chịu.
– Hắn đòi lương thiện, muốn được sống như những ngày trước -> nhưng sự thật bi thương, hắn “không làm người lương thiện được nữa”
– Chí đau đớn, giết chết Bá Kiến trong phẫn uất rồi tự kết liễu cuộc đời bất hạnh của mình.
Đặc sắc nghệ thuật trong miêu tả tâm trạng Chí Phèo
– Xây dựng thành tuyến nhân vật điển hình, đặt nhân vật trong hoàn cảnh điển hình để làm rõ nhân cách, số phận, tính cách của nhân vật.
– Nghệ thuật trần thuật linh hoạt, tự nhiên, chân thực.
– Ngôn ngữ nghệ thuật đặc sắc
– Bút pháp miêu tả tâm lí và diễn biến tâm lí tinh vi, sắc sảo, đào sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để nhận thấy những thay đổi dù là nhỏ nhất của họ
Kết bài:
– Tổng kết đánh giá và mở rộng vấn đề.
Trên đây là một số dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở. Các em học sinh có thể truy cập website THPT Ngô Thì Nhậm để tìm hiểu những bài viết hữu ích, phục vụ quá trình học tập và thi cử.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
