Hiện thực lịch sử là gì? Nhận thức lịch sử là gì? Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử giống và khác nhau như thế nào? là nội dung trong bài 1 lịch sử lớp 10. Bài học hôm nay, thầy cô sẽ giúp các em giải đáp toàn bộ những câu hỏi trong bài. Giúp các em học tập thật tốt môn lịch sử. Mời các em cùng theo dõi nhé.
Lịch sử là gì?
Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ. Lịch sử loài người là toàn bộ những hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến ngày nay, bao gồm cả lịch sử quá trình tương tác của con người với tự nhiên và quá trình con người tương tác với nhau. Khái niệm lịch sử được hiểu theo hai nghĩa là Hiện thực lịch sử và Nhận thức lịch sử.
– Khái niệm lịch sử có thể hiểu theo ba nghĩa chính:
+ Thứ nhất, lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ của xã hội loài người.
+ Thứ hai, lịch sử là những câu chuyện về quá khứ hoặc tác phẩm ghi chép về quá khứ.
Bạn đang xem: Hiện thực lịch sử là gì? Nhận thức lịch sử là gì? Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử giống và khác nhau như thế nào?
+ Thứ ba, lịch sử là một khoa học (còn gọi là Sử học) nghiên cứu về quá khứ của con người. Khoa học lịch sử nghiên cứu các sự kiện, hiện tượng đã diễn ra trong xã hội loài người và phát hiện ra quy luật phát sinh, phát triển của nó.
Hiện thực lịch sử là gì?
Hiện thực lịch sử là tất cả những gì đã diễn ra trong quá khứ. Hiện thực lịch sử tồn tại hoàn toàn khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người. Chỉ có thể hiểu, nhận thức và trình bày, tái hiện lịch sử theo những cách khác nhau chứ không thể thay đổi hiện thực lịch sử.
Ví du: Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), trước hàng vạn quần chúng nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đánh dấu thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945. Đó là một hiện thực lịch sử (sự thật, khách quan).
=> Phân tích: Ở ví dụ này ta có thể thấy sự kiện này được diễn ra trong quá khứ và đây hoàn toàn là sự thật. Ta không thể thay đổi được sự thật này. Ví dụ này chính là hiện thực lịch sử
– Nhận thức lịch sử là những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo những cách khác nhau: kể chuyện, ghi chép, nghiên cứu, trình bày,…
Nhận thức lịch sử là gì?
Nhận thức lịch sử là những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo những cách khác nhau: kể chuyện, ghi chép, nghiên cứu, trình bày,…
Ví du: Về Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam, đa số quan điểm cho rằng đây là kết quả của sự chuẩn bị lâu dài và lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Bên cạnh đó, cũng có thể có những quan điểm, nhận thức cho rằng đó chỉ là sự “ăn may”.
Phân biệt hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử thông qua ví dụ cụ thể
|
Hiện thực lịch sử |
Nhận thức lịch sử |
| Hiện thực lịch sử là tất cả những gì diễn ra trong quá khứ, tồn tại hoàn toàn khách quan, không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của con người. Hiện thực lịch sử không thể thay đổi. | Nhận thức lịch sử là những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo những cách khác nhau. |
| Ví dụ: Trận chiến giữa quân Tây Sơn và nhà Thanh. | Ví dụ: Trận chiến giữa Tây Sơn và Nhà Thanh được Ngô gia văn phái ghi chép lại thành tiểu thuyết “Hoàng Lê nhất thống chí”, hay nghiên cứu về nhà Tây Sơn của George Dutton,…. |
Ví dụ khác:
Soi gương: bản thân em là hiện thực lịch sử, hình ảnh của em ở trong gương là nhận thức lịch sử.
Chụp ảnh: tấm ảnh là nhận thức lịch sử.
Hình trong gương và tấm ảnh dù có tốt đến đâu cũng chỉ phản ánh được, ghi lại được bản thân em trong một khoảnh khắc, một góc nhìn nào đó, chứ không cho biết được đầy đủ thông tin về con người và cuộc sống của em.
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử giống và khác nhau như thế nào?
Dựa vào bảng phân tích dưới đây, các em có thể biết được Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử giống và khác nhau như thế nào?
| Hiện thực lịch sử | Nhận thức lịch sử |
| + Hiện thực lịch sử là toàn bộ những gì đã diễn ra trong quá khứ, tồn tại một cách khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người (người nhận thức). | + Nhận thức lịch sử là toàn bộ tri thức lịch sử, hiểu biết, những ý niệm và hình dung của con người về quá khứ (nhận thức về sự việc đã xảy ra). |
| + Hiện thực lịch sử có trước | + Nhận thức lịch sử có sau |
| + Hiện thực lịch sử là duy nhất và không thể thay đổi được | + Nhận thức lịch sử rất đa dạng và có thể thay đổi theo thời gian |
| + Hiện thực lịch sử luôn khách quan | + Nhận thức lịch sử vừa khách quan, vừa chủ quan |
Thầy cô chúc các em học thật tốt bài học hôm nay nhé.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
