Cùng THPT Ngô Thì Nhậm tìm hiểu diễn dịch là gì, cách viết một đoạn văn theo dạng diễn dịch,…
Đoạn ᴠăn diễn dịch là gì? Đó là câu hỏi mà nhiều học ѕinh băn khoăn. Để trả lời được câu hỏi nàу, mời các em tìm hiểu kiến thức tại THPT Ngô Thì Nhậm dưới đâу.
Để mở bài một bài ᴠăn có rất nhiều cách trình bàу. Cụ thể như: diễn dịch, quу nạp, móc хích, ѕong hành, tổng phân tích. Tuу nhiên, diễn dịch ᴠẫn là hình thức được nhiều học ѕinh lựa chọn nhất. Bởi nó là cách ᴠiết quen thuộc, phổ thông, đi thẳng ᴠào ᴠấn đề. Tất cả các học ѕinh không phân biệt năng lực, ai cũng có thể ᴠiết được đoạn văn diễn dịch.
Đoạn văn diễn dịch là gì?
Đoạn ᴠăn diễn dịch là đoạn ᴠăn trong đó mở đầu là một chủ đề chính, khái quát. Các câu tiếp theo ѕẽ minh họa, phân tích, giải thích, lập luận, làm rõ cho câu chủ đề. Haу nó còn bộc lộ cảm хúc, nhận хét, tư tưởng của người ᴠiết.
Đoạn văn diễn dịch có cấu trúc như sau:
– Câu chủ đề
+ Câu triển khai 1
+ Câu triển khai 2
+ Câu triển khai 3
+ Câu triển khai n…
Ví dụ đoạn văn sử dụng phép diễn dịch
Ví dụ 1: Tôi rất thích trồng hoa hồng, bởi nó có mùi thơm ᴠà màu ѕắc rất đặc biệt. Ở ᴠườn nhà tôi, loài hoa hồng chiếm phần lớn diện tích.
Ví dụ 2: Câu tục ngữ “Đói cho ѕạch, rách cho thơm” muốn khuуên chúng ta phải giữ gìn phẩm chất tốt đẹp. Cho dù đói nghèo cũng phải ѕạch ѕẽ, dù mặc rách cũng phải thơm tho.
Nếu muốn đạt điểm cao môn Văn, đồng thời thu hút, tạo ấn tượng ᴠới người đọc. Các em không nên chọn cách ᴠiết đoạn ᴠăn diễn dịch đơn giản, truуền thống nàу. Nếu có thể, học ѕinh ᴠiết mở bài bằng cách diễn dịch, quу nạp hoặc ѕong hành. Chắc chắn ѕẽ tạo được ѕự khác biệt, хâу dựng lối hành ᴠăn riêng độc đáo cho mình.
Một số đoạn văn được viết theo kiểu diễn dịch
Ví dụ 1:
“ Bé Hồng là một cậu bé có một tuổi thơ bất hạnh nhưng cậu có một tâm hồn vô cùng trong sáng và dạt dào tình yêu thương. Bố cậu ăn chơi, nghiện ngập mất sớm, mẹ cậu phải tha hương cầu thực. Còn cậu, cậu phải sống với bà cô cay nghiệt, luôn gieo rắc vào đầu óc non nớt của đứa chấu những hình ảnh xấu về người mẹ để cậu ruồng rẫy mẹ của mình. Nhưng Hồng đã ruồng bỏ những lời nói thâm độc của bà cô, cậu đặt niềm tin mãnh liệt vào người mẹ của mình, cậu căm hận những thành kiến tàn ác đã khiến cho mẹ con Hồng phải xa lìa. Hơn ai hết, cậu luôn muốn sống trong tình yêu thương, được mẹ vỗ về, được làm nũng được chiều chuộng,… như bao đứa trẻ khác. Giờ đây mẹ là niềm hạnh phúc, là khát khao duy nhất của cậu. Và rồi, vào hôm giỗ đầu thầy cậu, mẹ đã về. Hồng sung sướng vô bờ, dạt dào, miên man khi được nằm trong lòng mẹ, được mẹ âu yếm vỗ về. Tất cả những khổ đau, những lời nói của bà cô đều bị lãng quân – trôi đi nhẹ như một đám mây. Trong lòng cậu lúc này chỉ còn niềm hạnh phúc”
Trích Lòng mẹ của tác giả Nguyên Hồng.
Ví dụ 2:
Người hút thuốc không phải là người duy nhất bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá. Khói và hơi thuốc lá là mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với sức khỏe của người không hút thuốc, đặc biệt là trẻ em. Người không hút thuốc bị cao huyết áp hoặc cholesterol trong máu cao thậm chí có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn khi hít khói thuốc lá. Hút thuốc thụ động góp phần gây ra hàng ngàn ca tử vong sớm do bệnh tim và ung thư phổi. Các nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc bệnh tim ở những người hít khói thuốc lá tại nhà hoặc nơi làm việc cao hơn khoảng 25-30%. Hút thuốc thụ động còn thúc đẩy bệnh tật. Trẻ em sinh ra từ người hút thuốc có nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn trẻ em sinh ra từ người không hút thuốc.
Ví dụ 3:
Tham nhũng là một trong những vấn nạn hiện nay của xã hội và gây ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng. Tham nhũng là hành vi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của đất nước, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển làm cho kinh tế chậm phát triển, thất thoát, lãnh phí tài sản của dân, thiệt hại ngân sách, gây rối loạn kinh tế, gia tăng khoảng cách giàu nghèo, tình trạng đói nghèo ngày càng trầm trọng. Hơn nữa, nó làm xói mòn lòng tin của nhân dân vào Đảng vào Nhà nước, làm cho chế độ chính trị dần suy yếu từ bên trong, tạo điều kiện cho các thế lực thù địch tấn công ta, dẫn đến sụp đổ nếu không kịp thời chấn chỉnh.
Ví dụ 4:
Một chiếc lá rụng có linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa như mũi tên nhọn, từ cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho tận tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, hay múa may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng vẻ đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
(Khái Hưng)
Ví dụ 5:
Hiện nay tình hình giao thông tại thành phố có rất nhiều vấn đề phải nói trong đó có vấn đề ùn tắc giao thông. Các tuyến đường thường xuyên xảy ra ùn tắc là do những lí do sau: gần trường học, có đường ray xe lửa đi qua, thường xuyên gặp nước khi trời mưa, hệ thống tín hiệu đèn giao thông bị hỏng mà không có sự can thiệp kịp thời của cảnh sát giao thông, và ý thức của người dân… chống ùn tắc giao thông là vấn đề của toàn xã hội, chứ không phải của riêng ngành giao thông, công an. Về lâu dài nên mở rộng diện tích đất khu trung tâm thành phố Hồ Chí Minh ra ngoại ô, tức là giãn dân ra xa khu trung hành chính hiện ra để thực hiện vấn đề trên không còn cách nào là phải quy hoạch lại các cơ quan hành chính, trường học, bệnh viện ra xa trung tâm hiện nay.
Ví dụ 6:
Vẻ đẹp của con người không chỉ thể hiện qua nhan sắc mà còn được khẳng định bởi tài năng và tâm hồn. Nhan sắc là sắc đẹp trời phú, là hình hài mẹ cha ban tặng cho mỗi con người nhưng tài năng, tính cách là sự tu dưỡng, rèn luyện ở mỗi cá nhân.. Một bông hoa dù sắc màu rực rỡ nhưng không tỏa ngát hương thơm, liệu có thu hút được ánh nhìn của mọi người được lâu ? Con người cũng vậy, vẻ đẹp ngoại hình sẽ tạo ấn tượng với người khác nhưng sự tài năng và sâu sắc trong tâm hồn sẽ khiến người khác nhớ mãi về bạn. Do đó mỗi người cần có sự chăm chút chính bản thân mình, để “dù bạn không cao nhưng vẫn khiến người khác phải ngước nhìn”. Tài năng hay vẻ đẹp tâm hồn ấy dù có sẵn trong mỗi chúng ta nhưng nếu không chịu học hỏi, bồi đắp kiến thức thì chúng cũng sẽ ngủ quên và dần dần biến mất. Mỗi ngày trôi qua, bạn cần học hỏi nhiều hơn, lắng nghe cuộc sống nhiều hơn để nuôi dưỡng tâm hồn. Đó cũng chính là cách bạn yêu thương và trân trọng chính bản thân mình.
Ví dụ 7:
“Sáng tác thơ là một công việc rất đặc biệt, rất khó khăn, đòi hỏi người nghệ sĩ phải hình thành một cá tính sáng tạo.Tuy vậy, theo Xuân Diệu – tuyệt nhiên không nên thổi phồng cái cá biệt, cái độc đáo ấy lên một cách quá đáng. Điều ấy không hợp với thơ và không phải phẩm chất của người làm thơ chân chính. Hãy sáng tác thơ một cách tự nhiên, bình dị, phải đấu tranh để cải thiện cái việc tự sáng tạo ấy không trở thành anh hùng chủ nghĩa.Trong khi sáng tác nhà thơ không thể cứ chăm chăm: mình phải ghi dấu ấn của mình vào trong bài thơ này, tập thơ nọ. Chính trong quá trình lao động dồn toàn tâm toàn ý bằng sự xúc cảm tràn đầy, có thể nhà thơ sẽ tạo ra được bản sắc riêng biệt một cách tự nhiên, nhà thơ sẽ biểu hiện được cái cá biệt của mình trong những giây phút cầm bút”..
Phép quy nạp là gì? Ví dụ viết đoạn văn quy nạp
Khái niệm quy nạp
Phép quy nạp là đoạn văn được trình bày đi từ các ý nhỏ đến ý lớn, từ các ý chi tiết đến ý khái quát, từ ý luận cứ cụ thể đến ý kết luận bao trùm.
Theo cách trình bày này. câu chủ đề nằm ở vị trí cuối đoạn văn. Ở vị trí này, câu chủ đề không làm nhiệm vụ định hướng nội dung triển khai cho toàn bộ đoạn văn mà nhiệm vụ chính là khép lại, kết luận, khẳng định lại nội dung cho đoạn văn ấy.
Các câu được trình bày bằng các thao tác gồm: lập luận, chứng minh, minh họa, cảm nhận hay rút ra nhận xét, đánh giá chung.
Ví dụ viết đoạn văn quy nạp
Những đứa con từ khi sinh ra đến khi trưởng thành, phần lớn thời gian là gần gũi và thường là chịu ảnh hưởng từ người mẹ hơn người cha. Chúng được mẹ cho bú sữa, bồng ẵm, dỗ dành, tắm giặt, ru ngủ, cho ăn uống, chăm sóc rất nhiều khi ốm đau… Với việc nhận thức thông qua quá trình bé tự quan sát, học hỏi tự nhiên hàng ngày và ảnh hưởng đặc biệt các đức của người mẹ, đã hình thành dần dần bản tính của đứa con theo kiểu” mưa dầm, thấm lâu”. Ngoài ra, những đứa trẻ thường là thích bắt chước người khác thông qua những hành động của người gần gũi nhất chủ yếu là người mẹ. Chính người phụ nữ là người chăm sóc và giáo dục con cái chủ yếu trong gia đình.
Tổng phân hợp là gì? Ví dụ viết đoạn văn Tổng phân hợp
Khái niệm phép tổng phân hợp
Đoạn văn tổng phân hợp là đoạn văn phối hợp 2 phép diễn dịch và quy nạp. Câu mở đầu đoạn nêu ý khái quát bậc một, các câu tiếp theo khai triển ý khái quát, câu kết đoạn là ý khái quát bậc hai mang tính chất nâng cao, mở rộng thêm về chủ đề chính.
Những câu triển khai được thực hiện bằng thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận, nhận xét hoặc nêu cảm tưởng.để từ đó đề xuất nhận định đối với chủ đề, tổng hợp lại, khẳng định thêm giá trị của vấn đề.
Ví dụ viết đoạn văn tổng phân hợp
Thế đấy, biển luôn luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển xanh thẳm, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu giận dữ… Như một cơn người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi nổi, hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng.
Một số cách viết đoạn văn kết hợp với phép diễn dịch
Đoạn văn song hành
Đoạn văn song hành là đoạn văn mà các nội dung được triển khai song song nhau. Các nội dung tồn tại độc lập, mỗi câu trong đoạn văn nêu lên một khía cạnh chủ đề đoạn văn để làm rõ nội dung cho đoạn văn.
Đoạn văn so sánh
+ Đoạn văn so sánh là đoạn văn có sự đối chiếu giữa các đối tượng để thấy được sự giống nhau hoặc khác nhau. Từ đó, làm nổi bật luận điểm của cả đoạn văn.
+ Có hai kiểu so sánh khi viết đoạn văn là so sánh tương đồng và so sánh tương phản.
Đoạn văn móc xích
Đoạn văn móc xích là đoạn văn triển khai ý bằng cách câu sau kế thừa và phát triển ý câu trước, luận cứ của câu trước tạo tiền đề cho sự phát triển ý của câu sau và cho đến hết đoạn văn.
Qua bài viết ở trên, THPT Ngô Thì Nhậm đã giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về phép diễn dịch là gì? cách viết một đoạn văn theo kiểu diễn dịch. Ngoài phép diễn dịch, các em có thể kết hợp phép quy nạp, tổng phân hợp, so sánh,… trong cùng một đoạn văn. Các em học sinh có thể truy cập website THPT Ngô Thì Nhậm để tìm hiểu những bài viết hữu ích, phục vụ cho quá trình học tập và thi cử.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo Dục
