Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 9 học kì 2 2019 dưới đây là tài liệu giúp các em hoàn thành tốt nhất bài làm của mình trong kì thi khi gặp đề văn về tác phẩm Con cò của Chế Lan Viên.
Đề cương ôn thi học kì 2 Ngữ văn 9 bài Con cò
I. Kiến thức cơ bản
a. Tác giả Chế Lan Viên
– Chế Lan Viên (1920-1989) tên khai sinh là Phan Ngọc Hoan.
Bạn đang xem: Đề cương Ngữ văn lớp 9 học kì 2 bài Con cò
– Quê ở huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, nhưng lớn lên ở Bình Định.
– Cuộc đời
- Trước Cách mạng tháng Tám, 1945, Chế Lan Viên đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới với tập “Điêu tàn” (1937).
- Với hơn 50 năm sáng tác, có nhiều tìm tòi ở những tập thơ gây được tiếng vang trong công chúng, Chế Lan Viên là một trong những tên tuổi hàng đầu của nền thơ hiện đại Việt Nam thế kỷ XX.
- Năm 1996, ông được Nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
b. Tác phẩm Con cò
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ “Con cò” sáng tác năm 1962.
- In trong tập “Hoa ngày thường – Chim báo bão” (1967) của Chế Lan Viên.
c. Bố cục
– Bài thơ được chia làm 3 phần
- Phần 1: Đoạn 1: Hình ảnh con cò qua những lời ru của mẹ thời thơ ấu.
- Phần 2: Đoạn 2: Hình ảnh con cò và lời ru của mẹ trên mỗi chặng đường đời của con người.
- Phần 3: Đoạn 3: Từ hình ảnh con cò, nhà thơ suy ngẫm, triết lí về ý nghĩa của lời ru và tình mẹ trong cuộc đời mỗi con người.
d. Giá trị nội dung
- Khai thác hình tượng con cò trong những câu hát ru, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với đời sống của con người.
e. Giá trị nghệ thuật
- Về thể thơ: Sử dụng thể thơ tự do, thể hiện tình cảm, cảm xúc một cách linh hoạt, dễ dàng biến đổi. Các đoạn thường được bắt đầu từ những câu thơ ngắn, cấu trúc giống nhau gợi âm hưởng lời ru mang giọng suy ngẫm, triết lý.
- Về sáng tạo hình ảnh: Sáng tạo vận dụng hình ảnh con cò trong ca dao sử dụng nhiều liên tưởng, tưởng tượng.
Xem thêm: Soạn bài Con cò của Chế Lan Viên
II. Phân tích tác phẩm
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru của mẹ thời thơ ấu
– Trong lời hát ru của mẹ hình ảnh con cò trong ca dao được tác giả giới thiệu cách tự nhiên, hợp lý qua lời ru. Lời ru ấy dần thấm vào tâm hồn con như bắt đầu từ vô thức, bản năng.
Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng…
…
Con cò ăn đêm,
Con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm,
Cò sợ xáo măng…
– Hình ảnh con cò trong ca dao đã gợi lại ít nhiều sự phong phú về ý nghĩa hình ảnh con cò đó là hình ảnh người nông dân, người phụ nữ, trong cuộc sống vất vả, nhọc nhằn.
– Cách cò vừa gợi lên cuộc sống yên ả thanh bình “bay lả bay la” lại vừa gợi cuộc sống nhọc nhằn, bất trắc trong cuộc mưa sinh “Con cò mà đi ăn đêm, Đậu phải cành mền lộn cổ xuống ao”.
– Có hai biểu tượng trong câu hát ru: “Ngủ yên…” đó là con cò yếu đuối và đứa con bé bỏng, lời mẹ ru con cò hòa lẫn lời ru con. Lòng mẹ nhân từ, rộng mở với những gì nhỏ bé, đáng thương, đáng được che chở.
⇒ Lời ru vỗ về và giữ yên giấc ngủ trẻ thơ, hình ảnh con cò qua lời ru đã đến với tâm hồn tuổi thơ. Đứa trẻ qua âm điệu ngọt ngào, dịu dàng của lời ru đón nhận bằng trực giác, vô thức tình yêu và sự che chở của mẹ. Đoạn thơ khép lại bằng hình ảnh thanh bình của cuộc sống: “Ngủ yên, ngủ yên,…)
b. Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ trên chặng đường đời mỗi con người
– Hình ảnh con cò từ trong lời ru của mẹ đẫ đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi, thân thiết và sẽ theo con người trong suốt cuộc đời, trên mỗi chặng đường.
– Biểu tượng cánh cò bầu bạn
“Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi
Cánh cò trắng bay theo gót đôi chân”
→ Đó là những hình ảnh đẹp được xây dựng bằng trí tưởng tượng, gợi cuộc sống ấm áp, tươi sáng của tuổi thơ, được che chở, nâng nui, dìu dắt của mẹ từ khi được nằm trong nôi cho đến tuổi tới trường. Cách cò trở thành người bạn đồng hành trên suốt đường đời cho đến lúc trưởng thành.
Lúc trưởng thành
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ,
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn…
– Cánh cò và tuổi thơ, cánh cò và tình mẹ, cánh cò và cuộc đời, con người có sự hòa quyện, khó phân biệt, gắn với cuộc đời con người trên mỗi bước đường lớn khôn, trưởng thành.
→ Hình ảnh con cò gợi ý nghĩa biểu tượng của lòng mẹ, dìu dắt, nâng đỡ con suốt cuộc đời.
c. Suy ngẫm và triết lý về lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi người
– Đoạn thơ cho thấy hình ảnh con cò được nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tượng cho tấm lòng người mẹ, lúc nào cũng ở bên con đến suốt đời.
“Dù ở gần con…Cò mãi yêu con”.
→ Lời ru chứa đựng cả lòng nhân ái, bao dung rộng lớn của cuộc đời với mỗi số phận. Những câu cuối trở lại với âm hưởng lời ru, lời thơ thấm đượm triết lý trữ tình, trong cánh cò kia chứa đựng cả nhưng nông sâu của cuộc đời.
III. Đề văn tham khảo về bài thơ Con còn
1. Bài thơ con cò của nhà thơ Chế Lan Viên mang ý nghĩa sâu sắc: ca ngợi tình mẹ bao la, nói lên tình thương cuộc đời. Rất nhân hậu và nhân tình. Em hãy phân tích bài thơ để làm rõ ý trên.
Văn bản tham khảo: Phân tích bài thơ Con cò của Chế Lan Viên
2. Tình mẫu tử luôn là đề tài được các nhà văn, nhà thơ đưa vào trong những sáng tác của mình. Chế Lan Viên cũng vậy. Mượn hình ảnh của Con cò để ví với tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành cho con cái của mình. Em có suy nghĩ gì về tình mẫu tử trong bài Con cò của Chế Lan Viên.
Văn mẫu 9: Suy nghĩ về tình mẫu tử trong bài Con cò
Xem thêm: Sơ đồ tư duy Con cò – Chế Lan Viên
————
THPT Ngô Thì Nhậm vừa chia sẻ đến bạn đề cương ôn tập môn Văn 9 học kì 2 2019/2020 bài Con cò của Chế Lan Viên. Hy vọng sẽ là tài liệu tốt giúp các em hoàn thành bài làm của mình được tốt nhất.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
