Công thức tính vận tốc, quãng đường, thời gian Đầy Đủ & Chính Xác
Công thức tính vận tốc, quãng đường, thời gian học sinh đã được tìm hiểu trong chương trình Toán lớp 5, bậc tiểu học. Đây là phần kiến thức quan trọng trong chương trình, có nhiều trong các đề thi.
Để giúp các em học sinh nắm vững hơn các công thức tính vận tốc, quãng đường, thời gian từ cơ bản đến nâng cao, THPT Ngô Thì Nhậm xin chia sẻ bài viết sau đây. Cùng nhau tìm hiểu các em nhé !
Bạn đang xem: Công thức tính vận tốc, quãng đường, thời gian Đầy Đủ & Chính Xác
I. CÔNG THỨC TÍNH VẬN TỐC
1. Vận tốc là gì ?
Vận tốc là một đại lượng vật lý mô tả mức độ chuyển động ở các trạng thái khác nhau như nhanh chậm hoặc chiều của chuyển động, xác định bằng tỷ số giữa độ dời của vật ở khoảng thời gian cụ thể. Vận tốc sẽ được biểu diễn bởi vectơ.
2. Công thức tính vận tốc
Cần nắm rõ công thức tính vận tốc cơ bản đó là:
Trong đó với:
- s: độ dài của quãng đường di chuyển.
- t: thời gian cần thiết di chuyển hết quãng đường.
- v: tốc độ của chuyển động.
Các kiến thức mở rộng để tính vận tốc như: cách tính vận tốc trung bình, tính vận tốc dòng nước, vận tốc xuôi dòng, vận tốc ngược dòng chúng tôi đã chia sẻ rất chi tiết tại đường link Công thức tính vận tốc này. Bạn tìm hiểu thêm nhé !
3. Ví dụ:
Bài 1: Cùng trên một quãng đường 24 km, ô tô đi hết 24 phút còn lại còn xe máy đi hết 36 phút. Hỏi vận tốc xe nào lớn hơn và lớn hơn bao nhiêu km/h?
Giải: Đổi 24 phút = 0,4 giờ
36 phút = 0,6 giờ
Vận tốc của ô tô là :
24 : 0,4 = 60 (km/giờ)
Vận tốc của xe máy là:
24 : 0,6 = 40 (km/giờ)
Vận tốc của ô tô lớn hơn vận tốc của xe máy và lớn hơn là:
60 – 40 = 20 (km/ giờ)
Đáp số: 20 km/giờ
Bài 2:Quãng đường AB dài 135 km. Ô tô đi từ A đến B hết 2 giờ 30 phút. Tính vận tốc của ô tô, biết dọc đường ô tô nghỉ 15 phút.
Giải:
Thời gian ô tô đi quãng đường AB (không kể thời gian nghỉ) là:
2 giờ 30 phút – 15 phút = 2 giờ 15 phút
2 giờ 15 phút = 2,25 giờ
Vận tốc của ô tô là:
135 : 2,25 = 60 (km/giờ)
Đáp số: 60km/giờ
II. CÔNG THỨC TÍNH QUÃNG ĐƯỜNG
1. Quãng đường là gì?
Quãng đường là độ dài di chuyển của vật hoặc có thể là con người, phương tiện. Xác định độ dài quãng đường khi có vận tốc và thời gian là bài tập thường xuyên xuất hiện trong các bài tập vật lý.
2. Công thức tính quãng đường
Để xác định độ dài của quãng đường sẽ có công thức sau:
Trong đó với:
- v là vận tốc di chuyển, đơn vị m/phút
- s là quãng đường di chuyển, đơn vị là m
- t là thời gian di chuyển, đơn vị là phút
3. Ví dụ:
Bài 1: Một ô tô di chuyển từ vị trí A đến B với vận tốc 30 km/h.Tiếp tục di chuyển ngược lại từ B về A với vận tốc 45 km/h. Xác định quãng đường AB khi biết rằng thời gian từ B về A ít hơn thời gian đi từ A đến B 40 phút.
Lời Giải: Ô tô đi từ A đến B rồi lại di chuyển từ B về A => quãng đường đi và về bằng nhau. Quãng đường bằng nhau có thể suy ra vận tốc và thời gian tỉ lệ nghịch.
Tỉ số giữa vận tốc đi và vận tốc về đoạn đường AB:
30 : 45 = 2/3.
Quãng đường bằng nhau nên có thể suy ra vận tốc và thời gian tỉ lệ nghịch. Tỉ số thời gian đi và thời gian về bằng 3/2.
Thời gian đi từ A đến B là:
40 x 3 = 120 (phút)
Quy đổi từ 120 phút = 2 giờ
Quãng đường AB:
30 x 2 = 60 (km)
Bài 2: Một chiếc ô tô di chuyển trên đường với vận tốc = 60 km/h, xe lên dốc 3 phút với vận tốc = 40 km/h. Cho rằng ôtô chuyển động thẳng đều. Hãy tính quãng đường ô tô dã đi được.
Lời Giải:
Quãng đường 1: S1 = v1.t1 = 5 km
Quãng đường 2: S2 = v2.t2 = 2 km
Tổng: S = S1 + S2 = 7 km
Suy ra quãng đường ô tô đi được trong 2 đoạn đường là 7 km.
III. CÔNG THỨC TÍNH THỜI GIAN
Muốn tính thời gian ta lấy quãng đường chia cho vận tốc:
Ví dụ: Quãng đường từ nhà ra bưu điện huyện dài 45 km. Bạn An đi bộ với vận tốc 5km/giờ. Hỏi bạn An đi từ nhà ra bưu điện huyện hết bao nhiêu thời gian?
Giải:
Bạn An đi từ nhà ra bưu điện huyện hết số thời gian là:
45 : 5 = 9 (giờ)
Đáp số: 9 giờ
IV. BÀI TẬP VẬN DỤNG
Bài 1:. Chiếc ca nô đang di chuyển với vận tốc 15 km/h. Tính quãng đường ca nô di chuyển trong thời gian 3 giờ.
Lời Giải: Dựa vào công thức tính quãng đường suy ra ca nô di chuyển trong thời gian 3 giờ là: s=15×3=45 (km).
Đáp số: Trong 3 giờ ca nô đi được 45 km.
Bài 2: Xe máy di chuyển từ vị trí A lúc 8 giờ 20 phút, vận tốc 42 km/h, xe đi đến B vào 11h. Xác độ dài quãng đường AB mà xe máy đi được?
Lời Giải:
Thời gian xe máy di chuyển hết đoạn AB: 11-8h20’=2h40’ = 8/3 (8 phần 3)
Quãng đường AB sẽ là: 42 x 8/3 = 112 km.
Đáp số bài này là 42 km.
Bài 3: Một ô tô di chuyển từ vị trí A đến B với vận tốc 30 km/h.Tiếp tục di chuyển ngược lại từ B về A với vận tốc 45 km/h. Xác định quãng đường AB khi biết rằng thời gian từ B về A ít hơn thời gian đi từ A đến B 40 phút.
Lời Giải: Ô tô đi từ A đến B rồi lại di chuyển từ B về A => quãng đường đi và về bằng nhau. Quãng đường bằng nhau có thể suy ra vận tốc và thời gian tỉ lệ nghịch.
Tỉ số giữa vận tốc đi và vận tốc về đoạn đường AB:
30 : 45 = 2/3.
Quãng đường bằng nhau nên có thể suy ra vận tốc và thời gian tỉ lệ nghịch. Tỉ số thời gian đi và thời gian về bằng 3/2.
Thời gian đi từ A đến B là:
40 x 3 = 120 (phút)
Quy đổi từ 120 phút = 2 giờ
Quãng đường AB:
30 x 2 = 60 (km)
Bài 4: Một chiếc ô tô di chuyển trên đường với vận tốc = 60 km/h, xe lên dốc 3 phút với vận tốc = 40 km/h. Cho rằng ôtô chuyển động thẳng đều. Hãy tính quãng đường ô tô dã đi được.
Lời Giải:
Quãng đường 1: S1 = v1.t1 = 5 km
Quãng đường 2: S2 = v2.t2 = 2 km
Tổng: S = S1 + S2 = 7 km
Suy ra quãng đường ô tô đi được trong 2 đoạn đường là 7 km.
Bài 5:. Chiếc ca nô đang di chuyển với vận tốc 15 km/h. Tính quãng đường ca nô di chuyển trong thời gian 3 giờ.
Lời Giải: Dựa vào công thức tính quãng đường suy ra ca nô di chuyển trong thời gian 3 giờ là: s=15×3=45 (km).
Đáp số: Trong 3 giờ ca nô đi được 45 km.
Bài 6: Xe máy di chuyển từ vị trí A lúc 8 giờ 20 phút, vận tốc 42 km/h, xe đi đến B vào 11h. Xác độ dài quãng đường AB mà xe máy đi được?
Lời Giải:
Thời gian xe máy di chuyển hết đoạn AB: 11-8h20’=2h40’ = 8/3 (8 phần 3)
Quãng đường AB sẽ là: 42 x 8/3 = 112 km.
Đáp số bài này là 42 km.
Bài 7: Một ô tô di chuyển từ vị trí A đến B với vận tốc 30 km/h.Tiếp tục di chuyển ngược lại từ B về A với vận tốc 45 km/h. Xác định quãng đường AB khi biết rằng thời gian từ B về A ít hơn thời gian đi từ A đến B 40 phút.
Lời Giải: Ô tô đi từ A đến B rồi lại di chuyển từ B về A => quãng đường đi và về bằng nhau. Quãng đường bằng nhau có thể suy ra vận tốc và thời gian tỉ lệ nghịch.
Tỉ số giữa vận tốc đi và vận tốc về đoạn đường AB:
30 : 45 = 2/3.
Quãng đường bằng nhau nên có thể suy ra vận tốc và thời gian tỉ lệ nghịch. Tỉ số thời gian đi và thời gian về bằng 3/2.
Thời gian đi từ A đến B là:
40 x 3 = 120 (phút)
Quy đổi từ 120 phút = 2 giờ
Quãng đường AB:
30 x 2 = 60 (km)
Bài 8: Một chiếc ô tô di chuyển trên đường với vận tốc = 60 km/h, xe lên dốc 3 phút với vận tốc = 40 km/h. Cho rằng ôtô chuyển động thẳng đều. Hãy tính quãng đường ô tô dã đi được.
Lời Giải:
Quãng đường 1: S1 = v1.t1 = 5 km
Quãng đường 2: S2 = v2.t2 = 2 km
Tổng: S = S1 + S2 = 7 km
Suy ra quãng đường ô tô đi được trong 2 đoạn đường là 7 km.
Bài 9: Cho 1 chiếc xe đạp chuyển động quãng đường từ A đến B. Trong 3/4 quãng đường đầu, xe chuyển động với vận tốc v1. Quãng đường di chuyển còn lại xe đi trong khoảng thời gian 10 phút với vận tốc v2 = 24km/h. Cho vận tốc trung bình xe quãng đường AB là v = 32km/h. Học sinh hãy tính v1.
Lời giải:
Độ dài quãng đường sau: S2 = t2. v2 = 24. 1/6 = 4km.
Độ dài quãng đường đầu: S1 = 3S2 = 12km.
Tổng độ dài quãng đường AB: S = S1 + S2 = 12 + 4 = 16km.
Thời gian di chuyển quãng đường đầu: t = S/v = 16/32 = 0,5h
Thời gian di chuyển quãng đường đầu t1 = t – t2 = 0,5 – 1/6 = 1/3 (h)
Vận tốc xe đạp ở quãng đường đầu v1 = S1/t1 = 12/(1/3) = 36km/h
Đáp số: 36km/h
Bài 10: Có một chiếc xe chuyển động từ A về B. Trong 1 nửa đoạn đầu vận tốc là v1, quãng đường còn lại vận tốc của xe là v2. Tìm vận tốc trung bình trên cả quãng đường di chuyển.
Gơi ý:
Ta gọi S là độ dài quãng đường AB, v là vận tốc trung bình quãng đường AB.
Thời gian xe di chuyển từ A về B là t = S/v (1)
Bài 11: Xe di chuyển từ A đến B. Độ dài A đến B là 63km. Thời gian đầu xe di chuyển 63km/h sau đó xe di chuyển thất thường lúc 54km/h lúc 45km/h…khi đến B xe chỉ còn 10km/h. Thời gian di chuyển hết quãng đường 1h45′. Tính vận tốc trung bình di chuyển trên quãng đường AB.
Gợi ý:
Thời gian di chuyển hết quãng đường AB với t=1h45′ = 1,75h. S=45km.
Vận tốc trung bình của xe di chuyển trên đoạn đường AB sẽ là
=> Vận tốc trung bình xe di chuyển hết quãng đường AB là 36km/h.
Bài 12: Quãng đường AB dài 99km. Một ô tô đi với vận tốc 45 km/giờ và đến B lúc 1 giờ 12 phút. Hỏi ô tô đó di từ A lúc mấy giờ, biết rằng dọc đường ô tô nghỉ 15 phút.
Lời giải:
Thời gian ô tô đi quãng đường AB (không kể thời gian nghỉ) là:
99 : 45 = 2,2 (giờ) hay 2 giờ 12 phút
Thời gian ô tô đi (kể cả thời giạn nghỉ) là :
2 giờ 12 phút + 15 phút = 2 giờ 27 phút
Vậy ô tô đi từ A lúc :
11 giờ 12 phút – 2 giờ 27 phút = 8 giờ 45 phút
Bài 13: Quãng đường AB dài 120 km . Lúc 7 giờ một ô tô đi từ A đến B với vận tốc 50 km /giờ và nghỉ trả khách 45 phút. Sau đó ô tô đi từ B về A với vận tốc 60km/giờ. Hỏi ô tô về đến A lúc mấy giờ?
Lời giải:
Thời gian ô tô đi đến B là:
120 : 50 = 2,4 (giờ)
2,4 giờ =2 giờ 24 phút
Ô tô đến B lúc:
7 giờ + 2 giờ 24 phút = 9 giờ 24 phút
Ô tô về A lúc:
9 giờ 24 phút + 45 phút = 10 giờ 9 phút
Thời gian về A là:
120 : 60 = 2 (giờ)
Ô tô về A lúc:
10 giờ 9 phút + 2 giờ = 12 giờ 9 phút
Đáp số: 12 giờ 9 phút
Bài 14: Một ô tô đi từ A với vận tốc 60km/ giờ và sau 1 giờ 30 phút thì đến B. Hỏi một xe máy có vận tốc bằng 3/5 vận tốc của ô tô thì phải mất bao nhiêu thời gian để đi được nửa quãng đường AB?
Lời giải:
Đổi 1 giờ 30 phút =1,5 giờ
Quãng đường AB dài là: 60 x 1,5=90 (km)
Nửa quãng đường AB dài là: 90 : 2 = 45 (km)
Vận tốc của xe máy là: 60 x 3/5 = 36(km/h)
Xe máy đi hết nửa quãng đường AB trong: 45 : 36 = 1,25 giờ
Đáp số: 1,25 giờ
Vậy là THPT Ngô Thì Nhậm đã chia sẻ cùng các em các công thức tính vận tốc, quãng đường, thời gian từ cơ bản đến nâng cao. Hi vọng, bài viết đã giúp các em nắm rõ hơn mảng kiến thức Toán rất quan trọng này. Hãy chia sẻ thêm các dạng toán tìm số trung bình cộng nữa nhé !
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
